نقد فیلم Birds of Prey | قدرت‌نمایی هارلی کویین در میان فقر شخصیت‌های فرعی

پرندگان شکاری (Birds of Prey) یکی دیگر از فیلم‌های نه چندان موفق دنیای سینمایی دی سی است که با نقص‌های گوناگون خود نمی‌تواند مخاطب را راضی کند. با نقد فیلم Birds of Prey همراه پی اس آرنا باشید.

طرفداران دنیای سینمایی دی سی (DCEU) طی سالیان اخیر و بعد از سه‌گانه موفق بتمن نولان، همواره بعد از تماشای فیلم‌های این جهان سینمایی از خود پرسیده‌اند که دی سی دقیقا در صنعت سینما مشغول انجام چه کاری است؟ در سال‌هایی که رقیب همیشگی آن‌ها یعنی مارول مشغول تولید فیلم‌هایی پرطرفدار و پرفروش با نقدهایی نسبتا خوب بود، طرفداران دی سی با تماشای فیلم‌هایی چون بتمن در برابر سوپرمن: طلوع عدالت (Batman v Superman: Dawn of Justice) و یا لیگ عدالت (Justice League) هزاران بار لعنت به سمت جهان سینمایی خود روانه می‌کردند.

البته دی سی با فیلم‌هایی چون آکوامن یا زن شگفت‌انگیز توانست تا حدی مخاطبین خود را راضی کند؛ اما این جهان سینمایی پیوسته با تولید آثاری افتضاح باعث ناامیدی طرفداران خود می‌شد. اثرات ترکش‌های ویران‌کننده فیلم‌های تصنعی دی سی باعث شد تا حتی موفقیت معدود فیلم‌های خوب این شرکت نیز به چشم نیاید. فیلم Birds of Prey با وجود اینکه در مقابل اثر افتضاحی چون Batman v Superman: Dawn of Justice عنوانی قابل قبول محسوب می‌شود، اما به‌شدت زیر سایه فیلم‌نامه آبکی و داستان شلوغ خود قرار دارد.

بزرگ‌ترین مشکلی که دی سی با آن دست‌وپنجه نرم می‌کند و گویا قصد ندارد از آن دست بردارد، تقلایش جهت پیروی از راهی است که مارول با فرآیندی حساب‌ شده و هدفمند به آن دست پیدا کرده است. دی سی باید هدف خود را مشخص کند، باید به جای تقلید از چاشنی خلاقیت و نوآوری استفاده کند.

فیلم Birds of Prey اثری به کارگردانی کتی یان است که عمده نقاط قوتش به شخصیت اصلی‌اش، بازی محشر برخی از بازیگرانش و درون‌مایه قابل احترام فمینیستی‌اش خلاصه می‌شود. البته اگر کمی با دید دقیق‌تری فیلم را بررسی کنیم، پی می‌بریم که استفاده از موضوع زن‌محوری در فیلم گاهی اوقات شکلی افراطی به خود می‌گیرد؛ درواقع از ابتدا تا انتهای فیلم مشاهده می‌کنیم سازندگان از موضوع فمنیست به‌عنوان سلاحی جهت دفاع از فیلم‌نامه ضعیف و شخصیت‌پردازی ضعیف‌تر از آن استفاده می‌کنند.

همه‌چیز از جایی شروع می‌شود که شخصیت اصلی داستان یعنی هارلی کویین از معشوقه خود یعنی جوکر جدا می‌شود. حضور کاراکتر جوکر در Birds of Prey تنها به چند صحنه انیمیشنی از او در ابتدای فیلم جهت نشان دادن قطع رابطه‌اش با ملکه جرم و جنایت خلاصه می‌شود. بعد از جدایی هارلی از آقای جی، شخصیتش با بحران شدیدی مواجه می‌شود. او که وابستگی زیادی به معشوقه خود داشت بعد از جدایی کاملا خود را تنها می‌بیند.

هارلی کویین بعد از مدتی پی می‌برد ترس و احترامی که باقی تبهکاران شهر گاتهام از او داشتند، تنها به‌خاطر ارتباط او با جوکر بود. هارلی بعد از تلنگر عاطفی و توهین‌هایی که از سوی باقی خلافکاران به سمت او روانه می‌شود، تصمیم می‌گیرد شخصیتی مستقل و به دور از هرگونه وابستگی به جوکر برای خود بسازد. نخستین جرقه‌های فمنیستی از همان ابتدا و با تلاش هارلی جهت ایجاد شخصیتی مستقل برای خود آغاز می‌شود.

بدون شک بزرگ‌ترین نقطه قوت فیلم Birds of Prey به شخصیت اصلی‌اش یعنی هارلی کویین مربوط می‌شود. او تنها کاراکتری در فیلم است که شخصیت‌پردازی‌اش به بهترین شکل ممکن انجام شده است. طرفداران از همان ابتدا جذب شخصیت جالب ملکه جرم و جنایت می‌شوند. البته حضور مارگو رابی در پرنده های شکاری و بازی محشرش تاثیر زیادی در این موفقیت داشت. مارگو رابی هارلی کویین را به بهترین شکل ممکن به‌تصویر می‌کشد.

بازی محشر مارگو رابی در Birds of Prey توانست خیلی راحت و از همان لحظات آغازین باعث ایجاد ارتباطی دلچسب میان مخاطب و کاراکتر هارلی کویین شود. یوان مک‌گرگور یکی دیگر از بازیگرانی است که باید عملکردش را در این فیلم مورد تحسین قرار داد. مک‌گرگور نقش شرور اصلی داستان یعنی رومن سایونس را در فیلم پرندگان شکاری ایفا می‌کند. بازی خوب این بازیگر اما قربانی شخصیت سطحی و بسیار ضعیفش در فیلم شده است. رومن سایونس به‌عنوان شرور اصلی فیلم هیچ ابهت و پرستیژی ندارد. همین ویژگی باعث شده تا مخاطب خیلی راحت و از همان بدو آشنایی با او، این کاراکتر را شخصیتی از پیش بازنده بداند.

ضعف شخصیت منفی اصلی داستان و عدم جدی گرفتن او از سوی مخاطب باعث می‌شود فیلم دچار یک خلاء بسیار بزرگ شود. ابتدا به‌نظر می‌رسید استفاده از طنز در فیلم Birds of Prey یکی از نکات مثبت تاثیرگذار این اثر به‌حساب بیاید؛ اما با توجه به عدم جدی گرفتن شخصیت منفی و ایجاد تصویری سطحی از او، استفاده از مقوله طنز یک سیلی محکم به فیلم‌نامه وارد کرد.

داستان فیلم پرندگان شکاری بسیار قابل پیش‌بینی است. دی سی مانند اکثر آثار سینمایی خود طی سالیان اخیر در بخش داستان‌نویسی اصلا قدرتمند عمل نکرده است. فیلم‌نامه این اثر پر از نکات متناقض و اقداماتی عجیب از سوی کاراکترهایش است. طی لحظاتی از فیلم پی می‌برید گویا نویسندگان تنها سعی کرده‌اند با خلق چند صحنه اکشن جذاب و استفاده از چند کاراکتر فرعی بسیار ضعیف حواس مخاطب را از نکات متناقض موجود در فیلم‌نامه پرت کنند.

هشدار: در ادامه ممکن است بخش مهمی از روند داستان فیلم لو برود!!!!!

بگذارید روی یکی از عجیب‌ترین اقدامات شخصیت منفی اصلی داستان یعنی رومن سایونس تمرکز کنیم. رومن بعد از پی بردن به قطع رابطه هارلی و جوکر، سعی می‌کند انتقام کارهای گذشته هارلی را از او بگیرد و او را بکشد. رومن موفق به اسیر کردن هارلی می‌شود و درست در لحظه‌ای که قصد دارد ملکه جرم و جنایت را از سر راه خود کنار بزند، با قول ساده و واهی هارلی از تصمیم خود منصرف می‌شود. رومن در ازای کمک هارلی کویین جهت پیدا کردن الماس (که کودکی زندانی شده در دپارتمان پلیس گاتهام آن را در اختیار دارد) تصمیم می‌گیرد او را آزاد کند. رومن در همین حال با قول یک جایزه نیم میلیون دلاری مزدورانی را جهت پیدا کردن الماس استخدام می‌کند.

هارلی به تنهایی و خیلی راحت به دپارتمان پلیس شهر گاتهام رفته و با کنار زدن پلیس‌ها خیلی آسان کودک را پیدا می‌کند. در همین حال مزدوران استخدام شده از سوی رومن نیز به راحتی وارد اداره پلیس می‌شوند تا الماس را پیدا کنند. وقتی رومن قادر بود به راحتی با استخدام چند مزدور به اداره پلیس حمله کرده و الماس را به‌دست بیاورد، چرا باید بزرگ‌ترین دشمن خود یعنی هارلی کویین را آزاد می‌کرد تا خود را وارد دردسری بزرگ کند؟ درحقیقت این اقدام نویسندگان صرفا حرکتی عجیب و کاملا سطحی جهت آغاز ارتباط هارلی کویین با کاساندرا کین بود.

داستان فیلم Birds of Prey پر از تناقضاتی این چنینی در هسته خود است. شخصیت‌های زن فرعی این فیلم نیز اصلا قدرتمند و تاثیرگذار نیستند. درواقع مخاطب شاهد شخصیت‌هایی تکراری و قابل پیش‌بینی است که حتی برخی از آن‌ها را به خوبی نمی‌شناسد. سه شخصیت فرعی این فیلم که طی مبارزه نهایی در کنار هارلی کویین حضور دارند قناری سیاه، هانترس و رنی مونتویا هستند.

شخصیت قناری سیاه در این فیلم بسیار سردرگم به‌تصویر کشیده می‌شود. نویسندگان تلاش زیادی جهت نشان دادن گذشته این کاراکتر انجام نداده‌اند. تنها چیزی که مخاطب با تماشای این فیلم به آن پی می‌برد این است که مادر او قبلا با پلیس همکاری می‌کرد. جز همین مورد دیگر اطلاعاتی از گذشته و عمق شخصیتی قناری سیاه نشان داده نمی‌شود.

دو شخصیت فرعی دیگر نیز هیچ جذبه و پیچیدگی منحصربه‌فردی ندارند. رنی مونتویا یک مامور پلیس درستکار است که با وجود شایستگی فراوان جایگاه ارزشمندی در دپارتمان پلیس شهر گاتهام ندارد. اوج بی‌هدفی سازندگان در دخیل کردن یک کاراکتر در فیلم Birds of Prey را می‌توان به حضور شخصیت هانترس نسبت داد. واقعا نقش کاراکتر هانترس در فیلم چیست؟ کاملا مشخص است نویسندگان تنها تلاش کردند تعدادی کاراکتر زن را وارد داستان کنند (هرچند بی‌هدف و بیهوده) تا از فاکتور زن محوری فیلم نهایت استفاده را ببرند.

طرفداران دی سی با تماشای هرکدام از آثار سینمایی این شرکت از خود سوال می‌کنند که دی سی دقیقا چه زمانی می‌خواهد از تکرار اشتباهات خود دست بردارد؟ چه زمانی می‌خواهد تقلید از سیاست‌های مارول را کنار بگذارد؟ دی سی حتی نمی‌تواند به خوبی تقلید کند. این شرکت با تقلید از گام‌های مثبت و موفقیت‌آمیز مارول نیز می‌توانست طی سالیان اخیر رشد بالایی را تجربه کند.

البته باید گفت فیلم Birds of Prey نکات امیدوارکننده گوناگونی نیز داشت. درکنار بازی درخشان مارگو رابی، باید از کارگردانی کتی یان نیز تقدیر کرد. فیلم با صحنه‌های اکشن جذاب و فضای شاد خود می‌تواند مخاطب را تا انتها سرگرم نگه دارد. انتخاب موسیقی‌های متنوع و زیبا متناسب با ریتم داستان نیز یکی دیگر از نکات مثبت این اثر است. البته شاید در لحظاتی از داستان تمرکز زیاد سازندگان بر موضوع فمنیست ضرباتی را به فیلم‌نامه وارد کرد، اما استفاده از این درون‌مایه در فیلم Birds of Prey قابل احترام است. شاید اگر سازندگان بیشتر بر روی شخصیت‌پردازی‌ها کار می‌کردند، مقوله زن‌محوری داستان می‌توانست تاثیر مثبت به‌مراتب بیشتری بر روی مخاطبان بگذارد.

بزرگ‌ترین نکته مثبت فیلم پرندگان شکاری تنها با یک جمله توصیف می‌شود: هارلی کویین و دیگر هیچ. این ملکه جرم و جنایت است که باعث می‌شود طرفداران دی سی در طول فیلم کمی از اشتباهات جهان سینمایی دی سی را فراموش کنند و از آن‌ها فاصله بگیرند. هارلی کویین است که با خنده‌های توام با شیطنت خود نوید آینده‌ای بهتر را به طرفداران دی سی می‌دهد.

هارلی در طول فیلم خود را نیازمند به دوست داشتن می‌بیند. او عاشق این است که شخصی او را بدون قیدوشرط دوست داشته باشد. هارلی حتی یک پیرمرد رستوران‌دار را در تصوراتش پدر خود می‌داند. او به علاقه این پیرمرد ایمان دارد. او خود را نیازمند به دوست داشتن از سوی دیگران می‌بیند. باور کویین زمانی به دوست داشتن تبدیل به خاکستر می‌شود که پیرمرد در ازای پول او را می‌فروشد. پیرمرد اقدام خیانت‌آمیز خود را با این جمله توجیه می‌کند: این فقط کسب و کار است. جمله‌ای که با وجود نابود کردن ته‌مانده احساسات کویین، کاملا او را قانع می‌کند.

جمله پیرمرد طی اواخر فیلم Birds of Prey باعث تعالی تکامل شخصیت مستقل هارلی کویین می‌شود. هارلی کویین باید بداند با وجود طرد شدن از دنیای خودش، در قلب طرفداران دی سی جایگاهی ویژه دارد. جایگاهی که اکنون بیش از پیش محکم شده و ثبات دارد. شخصیت هارلی کویین درواقع امیدی تازه برای طرفداران جهت بازگشت دی سی به روزهای اوج خود محسوب می‌شود.

باید در ادامه ببینیم آیا دی سی از اشتباهات خود درس می‌گیرد؟ آیا سعی می‌کند زمان بیشتری را به شخصیت‎‌پردازی در آثار خود اختصاص دهد؟ آیا می‌تواند وارد مسیری هدفمند و مختص به خود شود؟ آیا می‌تواند داستان‌هایی خلاقانه و به دور از کلیشه خلق کند؟ آیا می‌تواند از پنهان شدن زیر چتر بازی محشر بازیگران خود جهت پوشاندن ضعف داستان فیلم‌هایش خارج شود؟

فیلم‌هایی چون آکوامن، زن شگفت‌انگیز و حتی تا حدودی فیلم Birds of Prey نوید روزهای خوب را برای طرفداران دی سی دارند. درست است که این آثار نقص‌های زیادی در دل روند داستانی خود دارند، اما نشان داده‌اند که دی سی از قرارگیری روی خط تولید آثار سینمایی افتضاحی چون فیلم لیگ عدالت و بتمن در برابر سوپرمن خارج شده است. این جهان سینمایی رو به احیا است.

فیلم پرندگان شکاری درحقیقت اسپین‌آف فیلم جوخه انتحار (Suicide Squad) است که در سال 2016 اکران شد. فیلم جوخه انتحار نیز بسیار عملکرد ضعیفی داشت و با وجود فروش خوب در باکس‌آفیس، نتوانست مورد توجه طرفداران قرار بگیرد. قسمت دوم فیلم جوخه انتحار قرار است در سال 2021 اکران شود. حال باید منتظر باشیم و بنگریم دی سی جهت جبران اشتباهاتش چه برنامه‌هایی برای این فیلم دارد.

در پایان فیلم Birds of Prey را باید اثری متوسط (البته قدرتمند نسبت به فیلم‌های سالیان اخیر دی سی) بدانیم که با هنرنمایی عالی مارگو رابی در نقش هارلی کویین، نشان داد که این کاراکتر می‌تواند حرف‌های زیادی در فیلم‌های آینده دی سی برای گفتن داشته باشد. البته با توجه به فروش نه‌چندان بالای این اثر، بعید است که دی سی بار دیگر تصمیم به تولید فیلمی بر پایه کاراکتر هارلی کویین بگیرد. منتظر نظرهای شما راجع‌به این فیلم هستیم. با جدیدترین اخبار سینما و نقد آثار سینمایی ایران و جهان با پی اس آرنا همراه باشید.