زمانی که سخن از انیمه به میان میآید، احتمالا تصویری که در ذهن خود مجسم میکنیم، همان سبک هنری معروف انیمههای ژاپنی است که از قدیم رواج داشته: چیزی شبیه به انیمههای قدیمی و معروفی مانند Pokemon یا Sailor Moon. اما سبک هنری انیمهها دائما در حال تغییر است و امروزه کارگردانان و استودیوهای انیمهسازی، سعی در یافتن سبک بصری خاص خود را دارند. همین مساله باعث میشود تا انیمههایی ساخته شوند که از نظر بصری کاملا با چیزی که از انیمه انتظار میرود، متفاوت باشند. برای مثال انیمههای استودیوی Shaft با پالت رنگی روشن و استفاده از نوشته در میان تصاویر، کاملا سبک منحصربهفرد خود را پیدا کردهاند. گاهی اوقات هم انیمههایی ساخته میشوند که آنقدر از نظر بصری با انیمههای رایج تفاوت دارند، که اصلا دیگر «انیمه» به نظر نمیآیند. در این مقاله به معرفی انیمههای به اصطلاح خاصی خواهیم پرداخت، که مرزهای هنری مدیوم انیمه را جابهجا کردهاند، پس با ما همراه باشید.
انیمه (The Tatami Galaxy (Yojouhan Shinwa Taikei
- سری انیمه: ۱۱ قسمت
- ژانر: روانشناختی، رمزآلود، عاشقانه
- استودیوی سازنده: Madhouse
- سال ساخت: ۲۰۱۰
- منبع: رمانی نوشتهی Tomihiko Morimi
شبی پسر جوانی برای خوردن غذا به یک کیوسک رامنفروشی (ramen) میرود. در این حین، او به موجودی مرموز که خود را خدای ازدواج مینامد، برخورد میکند. این دیدار عجیبوغریب پسر جوان را به یاد روزهای نه چندان باشکوه دانشگاه میاندازد، زمانی که او تحتتاثیر دوست جدیدش Ozu، از یک عاشقپیشه به کسی تبدیل شد، که میانهی زوجین اطرافش را بهم میزد. انیمه The Tatami Galaxy داستانی سورئال، عجیب و هنری دربارهی پسر جوانی است در راه دوستیابی، پیدا کردن عشق و تجربهی زندگی رویایی در محوطهی دانشگاه.
زمانی که از انیمههای خاص سخن میگوییم، احتمالا از نخستین انیمههایی که به ذهنمان میآید، همین انیمه The Tatami Galaxy باشد. کارگردان این انیمه، یعنی ماساکی یواسا (Masaaki Yuasa) برای انیمههای خاص، تجربی و نامتعارفش شهرت دارد و این انیمه از معروفترین آثار او است، که احتمالا آن را در لیستهای انیمههای برتر اشخاص زیادی مشاهده کردهاید. آثار مختلف ماساکی یواسا هرکدام در نوع خود خاص هستند و او سبکهای هنری مختلفی را برای بیان داستانهایی مختلف برگزیده است. انیمه The Tatami Galaxy تنها از سبک بصری خود به عنوان وسیلهای برای داستانسرایی استفاده نمیکند، بلکه از فرم نمایشاش هم برای انتقال پیامش بهره میبرد. بدون فاش کردن داستان میتوانیم این را به شما بگوییم: اگر از قسمت اول آن لذت بردید، حتما آن را تا انتها تماشا کنید، زیرا این انیمه از مخاطبش میخواهد که آن را بهطور کامل تماشا کند. اگر به سبک بصری معمول انیمهای عادت دارید، شاید در ابتدا این انیمه کمی عجیب بهنظر برسد، اما با گذر زمان به دنیای سورئال آن عادت خواهید کرد و حتی ممکن است با خود بگویید که چرا انیمههایی مانند آن کمتر ساخته میشوند.
به نظر میرسد که سبک هنری انیمه The Tatami Galaxy از مفهوم وابی-سابی (Wabi-Sabi) الهام گرفته باشد، که نوعی زیباییشناسی سنتی رایج در ذن بودیسم است، که برخلاف فلسفهی غربی به دنبال کمال و بینقصی نیست، بلکه زیبایی را در نقص میبیند. این انیمه تلاشی برای نشان دادن طراحیهای واقعبینانه یا ملموس ندارد، هدف آن خلق زیبایی مخصوصی است، که حالات خاص و منحصربهفردی را انتقال میدهد. علاوه بر آن، نمادهایی حتی در ظاهر شخصیتها نیز وجود دارند (برای مثال تغییر ظاهر Ozu با پیشروی داستان). داستان بر روی یک شخصیت بینام تمرکز میکند، کسی که خواستار یک زندگی ایدهآل دانشجویی است و همچنین تمام چالشهایی که در این راه با آنها مواجه میشود. علاوه بر خاص بودن از نظر بصری، این انیمه بسیار دیالوگ-محور است و دیالوگهای آن بسیار سریع هستند. اگر درکل از انیمههای دیالوگ-محور خوشتان نمیآید، شاید این انیمه برای شما مناسب نباشد. اگر به دنبال انیمهی خاصی هستید که شما را به فکر وادارد و از نظر بصری نیز متفاوت باشد، حتما این انیمه را ببینید.
انیمه Mononoke
- سری انیمه: ۱۲ قسمت
- ژانر: روانشناختی، رمزآلود، ماوراءالطبیعی، تاریخی، ترسناک
- استودیوی سازنده: Toei Animation
- سال ساخت: ۲۰۰۷
- منبع: اورجینال
انیمه (Angel’s Egg (Tenshi no Tamago
- OVA یک قسمتی
- ژانر: فانتزی، درام
- استودیوی سازنده: Studio Deen
- سال ساخت: ۱۹۸۵
- منبع: اورجینال
این انیمه از انیمههای عجیبتر این لیست است و به طور کلی داستان آن را میتوان اینگونه خلاصه کرد: یک دختر جوان تنها محافظ یک تخممرغ بزرگ و با ارزش است و نزدیک به شهری بزرگ و متروکه زندگی میکند. روزی، مرد جوان مرموزی از راه میرسد و پس از اتفاقاتی اعتماد این دختر را جلب میکند. آنها دربارهی موضوعات فلسفی و مذهبی گفتوگوهایی انجام میدهند و آن دختر فسیلها و آثار هنری شگفتانگیزی را به او نشان میدهد. پایان این داستان عجیب، تکاندهنده و مبهم است و پرسشهای بسیاری را در ذهن ما بیپاسخ میگذارد. کارگردان و نویسندهی انیمه Angel’s Egg (مامورو اوشی، کارگردان انیمه Ghost in the Shell) در یکی از مصاحبههایش دربارهی آن چنین میگوید:
«به نظر من کارگردان یک اثر، همهچیز را دربارهی آن نمیداند. همه فکر میکنند که اگر میخواهید چیزی را بدانید، باید با کارگردان صحبت کنید. من فکر نمیکنم این مساله حقیقت داشته باشد. فکر میکنم پاسخ در تکتک مخاطبان وجود دارد».
این انیمه به هیچوجه برای همه نیست: تجربهی ۷۰ دقیقهای پر از نماد و استعاره که قطعا در تماشای اول متوجه همهی آنها نمیشویم، سرعت پیشروی بسیار کند و حداقل دیالوگ (اولین دیالوگ میان دو شخصیت اصلی حدود دقیقهی بیستم انیمه رخ میدهد) برای پیشبرد داستان. شاید حتی نتوان آن را به معنای معمول، «داستان» نامید و بیشتر یک اثر هنری انیمیت شده است، اثری که کاملا برای روایت به جلوههای بصریاش تکیه میکند. آن در ضمن عجیب بودن، قدیمیترین انیمهی این لیست نیز هست و چنین اثری از زمان ساخت خود خیلی جلوتر بوده. فضاهای پسزمینهی بسیار باجزئیات این انیمه که الهامشان از معماری گوتیک آشکار است، همراه با پالت رنگی تیرهی آن و موسیقی متن بهجا و ترسناکش، همگی حسوحال تاریک و وهمآلود بینظیری را ایجاد میکند. طراحی شخصیتهای آن نیز بسیار زیبا و باجزئیات (لااقل برای زمان خود) است. این انیمه یک اثر هنری سورئال، تجربی، مسحورکننده، ترسناک و بسیار متفاوت است که حتما ارزش دیدن دارد. درضمن، اگر از فضاهای بازی Bloodborne خوشتان میآید، احتمالا از فضاهای این انیمه نیز لذت خواهید برد.
انیمه (Land of the Lustrous (Houseki no Kuni
- سری انیمه: ۱۲ قسمت
- ژانر: فانتزی، رمزآلود، اکشن
- استودیوی سازنده: Orange
- سال ساخت: ۲۰۱۷
- منبع: مانگای اثر Haruko Ichikawa
سری انیمه های Monogatari
- سریهای انیمه + انیمههای سینمایی
- ژانر: رمزآلود، ماوراءالطبیعی، عاشقانه
- استودیوی سازنده: Shaft
- سال ساخت: ۲۰۰۹ به بعد
- منبع: سری لایتناول اثر Nisio Isin
- حرکت معروف چرخاندن سر شخصیتها، که در انیمههای دیگر این استودیو، مانند انیمهی Sayonara Zetsubou Sensei، نیز دیده میشود.
- علاقهی شدید به شمارهگذاری و سازماندهی چیزها، در قسمت اول Bakemonogatari عکسهایی از مدرسه نشان داده میشود که اکثر آنها شامل اعداد هستند.
- پالت رنگهای مورداستفاده، غالبا رنگهای روشن پاستلی است، که باعث میشوند توجهمان به چیزهایی در پسزمینه جلب شود که در حالت عادی آنها را نمیدیدیم.
- استفاده از متون در میان تصاویر برای بیان داستان، که از مهارتهای این استودیو است.
- استفاده از عکس و تصاویر لایواکشن در میان انیمه
انیمه Ping Pong the Animation
- سری انیمه: ۱۱ قسمت
- ژانر: ورزشی، درام، روانشناختی
- استودیوی سازنده: Tatsunoko Production
- سال ساخت: ۲۰۱۴
- منبع: مانگای اثر Taiyō Matsumoto
انیمه Afro Samurai
- سری انیمه (۵ قسمت) + انیمه سینمایی
- ژانر: اکشن، ماجراجویی، سامورایی
- استودیوی سازنده: Gonzo
- سال ساخت: ۲۰۰۷
- منبع: مانگای اثر Takashi Okazaki
Afro زمانی که پسر کوچکی بود، شاهد کشته شدن پدرش به دستان مردی به نام Justice بوده است. Justice پس از کشتن پدر Afro، هدبند شمارهی دوی خود را کنار گذاشت و هدبند شمارهی یک را برداشت، تا قدرت عظیم آن را در اختیار خودش بگیرد. سالها بعد، Afro هدبند شمارهی دو را به دست میآورد، که به او حق مبارزه با شمارهی یک را میدهد. بنابراین Afro به دنبال انتقام گرفتن از مردی میافتد که پدرش را کشته است، اما یک چیز سر راه او وجود دارد: همهی دنیا! با وجود اینکه شمارهی یک تنها میتواند توسط شمارهی دو به چالش کشیده شود، شمارهی دو میتواند توسط هر کسی به چالش کشیده شود. بنابراین Afro باید با هزاران دشمن و مانع مبارزه کند، اگر که میخواهد یکبار و برای همیشه انتقام خود را بگیرد.
این انیمه حاصل همکاری Samuel L. Jackson، Takashi Okazaki و استودیوی Gonzo است و در تلویزیون ژاپن به زبان انگلیسی و با زیرنویس ژاپنی به پخش درآمده. این انیمهی بسیار کوتاه، شاید از نظر داستانی نمونهای دیگر از همان داستانهای همیشگی انتقام باشد، اما به دلیل سبک هنری خاصش که بسیار به کارتونهای غربی نزدیک است و صداپیشگی Samuel L. Jackson، ارزش تماشا دارد. به دلیل کوتاه بودن، بودجهی خوبی برای انیمیشن آن کنارگذاشته شده و نبردهای جالبی دارد. درضمن طراحی شخصیتهای آن نیز جالب و متنوع است. انیمه Afro Samurai از یک پالت رنگی تیرهوتاریک استفاده میکند که مناسب داستان و خشونت بالای موجود در آن است، البته این پالت رنگی تیره شاید به مزاج همه خوش نیاید.
سری جدید انیمه JoJo’s Bizarre Adventure
- سری انیمه: ۴ فصل
- ژانر: فانتزی، ماجراجویانه، ماوراءالطبیعی، اکشن
- استودیوی سازنده: David Production
- سال ساخت: ۲۰۱۲ به بعد
- منبع: مانگای اثر Hirohiko Araki
انیمه JoJo’s Bizarre Adventure از انیمههای معروف این لیست و براساس مانگای معروف Hirohiko Araki است. شاید لازم باشد تا در ابتدا کمی از مانگا و مانگاکای این انیمه صحبت کنیم. اولین نکتهی مهم شاید این باشد، که انتشار مانگای جوجو بیش از ۳۰ سال پیش شروع شده و این مساله که محبوبیت مجموعهای با این سن هرروزه بیشتر میشود، بسیار جالب است. سبک طراحی شخصیت Araki باتوجه به تاثیرات زیاد مانگاهای دهه ۸۰ مانند Fist of the North Star و پرطرفدار بودن شخصیتهای قویهیکل و پر از ماهیچه درآن زمان قابل درکتر میشود. اما سری جوجو بدون تغییر نمانده است و از قسمتی به قسمت دیگر تحولات زیادی پیدا کرده. این تحولات و این مساله که داستان آن تنها یک گروه از شخصیتها را دنبال نمیکند، جوجو را به مجموعهای بسیار خاص تبدیل میکند که تاریخ انقضایی ندارد. در ضمن، یک داستان کوتاه خلقشده توسط Araki به نام Rohan at the Louvre، در سال ۲۰۰۹ در موزهی لوور بهنمایش درآمد و شاید همین کافی باشد تا به شگفتی هنر این مانگاکا پی ببریم.
هر قسمت از انیمه جوجو، داستان شخصیتهایی گوناگون از این خاندان را در زمانهای مختلف و در لوکیشنهایی متفاوت بیان میکند، که بهنوبهیخود روایتی خلاقانه است. انیمه JoJo’s Bizarre Adventure در اقتباس مانگای شگفتانگیز Araki، تقریبا وفاداری زیادی داشته. درکل، انیمه جوجو از نظر سبک هنری به اندازهای خاص است که اگر ارجاعی به آن شود و یا حتی آن را به شکل یک meme ببینیم، قطعا آن را میشناسیم. این انیمه با طراحی شخصیت معروفش که شبیه به بدنسازان هستند (که البته در قسمتهای آخر کمی ماهیچههایشان کمتر شده و کاملا استایل خاص خود را پیدا کردهاند)، پالت رنگی بسیار روشن، رنگارنگ و دراماتیکاش، استفاده از نامآواهای مخصوصش و فیگورهای معروف جوجویی (JoJo Dachi) واقعا شایستهی عنوان خود، یعنی «ماجراجویی عجیب جوجو» است. خلاصه که، تجربهی این انیمهی سرگرمکننده و اعتیادآور را با چنین تنوع داستان و هنر منحصربهفردی از دست ندهید.
انیمه سینمایی Tekkon Kinkreet
- ژانر: اکشن، ماجراجویانه
- استودیوی سازنده: Studio 4°C
- سال ساخت: ۲۰۰۶
- منبع: مانگای اثر Taiyō Matsumoto
انیمه (Flowers of Evil (Aku no Hana
- سری انیمه: ۱۳ قسمت
- ژانر: روانشناختی، درام، عاشقانه
- استودیوی سازنده: Zexcs
- سال ساخت: ۲۰۱۳
- منبع: مانگای اثر Shūzō Oshimi
این داستان در یک شهر کوچک رخ میدهد و تاکائو کاسوگا (Takao Kasuga) را دنبال میکند، یک دانشآموز راهنمایی خورهی کتاب، که کتاب مورد علاقهاش Les Fleurs du mal اثر Charles Baudelaire است. یک روز پس از مدرسه، او لباسهای ورزشی ناناکو سائکی (Nanako Saeki) را که همکلاسی او بود، میدزدد. با این حال، دختری به نام ساوا ناکامورا (Sawa Nakamura) این کار او را میبیند و کاسوگا را با تهدید به فاش کردن رازش، مجبور به یک «قرارداد» میکند. در عین حال، کاسوگا به سائکی هم نزدیکتر میشود و میخواهد با او وارد رابطه شود. با توجه به دخالتهای ناکامورا چه بر سر رابطهی کاسوگا و سائکی میآید؟ ناکامورا با او چه خواهد کرد؟
این انیمه که به بررسی روانشناختی مشکلات نوجوانانه میپردازد، در زمان انتشار خود به دلیل ظاهر متفاوتش بسیار جنجالآمیز بود. به نظر خیلی از مخاطبان، این انیمه و شخصیتهایش به معنای سنتی «زیبا» نبودند، همان زیبایی که به صورت معمول در انیمهها میبینیم. این تفاوت به دلیل استفاده این انیمه از یک تکنیک انیمیشن به نام روتوسکوپی «rotoscoping» است، که در آن انیماتورها از روی ویدیوهای ازپیش فیلمبرداریشده از بازیگران واقعی، انیمیت کردن خود را آغاز میکنند. شاید نظر افراد دربارهی بهجابودن استفاده از این تکنیک، بسته به سلیقهی افراد باشد، اما استفاده از آن در این انیمه برای به تصویر کشیدن تمهای واقعگرایانهی انسانی خیلی هم نابهجا نیست و باعث میشود که شرایط ناخوشایندی که شخصیتها آن را تجربه میکنند، حتی واقعیتر هم بشوند. اگر به انیمههای روانشناختی علاقه دارید، این انیمه را امتحان کنید.
انیمه Welcome to Irabu’s Office
- سری انیمه: ۱۱ قسمت
- ژانر: روانشناختی، کمدی، درام
- استودیوی سازنده: Toei Animation
- سال ساخت: ۲۰۰۹
- منبع: رمان اثر Hideo Okuda
انیمه Katanagatari
- سری انیمه: ۱۲ قسمت
- ژانر: اکشن، ماجراجویانه، تاریخی، هنرهای رزمی
- استودیوی سازنده: White Fox
- سال ساخت: ۲۰۱۰
- منبع: سری لایتناول اثر Nisio Isin
انیمه Gankutsuou: The Count of Monte Cristo
- سری انیمه: ۲۴ قسمت
- ژانر: فانتزی، رمزآلود، اکشن، علمی-تخیلی
- استودیوی سازنده: Gonzo
- سال ساخت: ۲۰۰۴ – ۲۰۰۵
- منبع: اقتباسی از کنت مونت کریستو اثر الکساندر دوما
انیمه Gankutsuou روایت دیگری از رمان کنت مونت کریستو، اثر الکساندر دوما است. این انیمه داستان Albert Morcerf را بیان میکند، یک نجیبزادهی جوان که با کنت مونت کریستو، اشرافزادهای ثروتمند، در میان سلسله حوادثی عجیبوغریب دوست میشود. آلبرت که شیفتهی جذابیت کنت است، او را به ملاقات با دوستان و خانوادهاش دعوت میکند، که همگی بخشی از جامعهی طبقه بالای پاریس هستند. متاسفانه، آلبرت متوجه میشود که کنت ممکن است، انگیزههای پنهانی دیگری داشته باشد.
احتمالا تا حدی با داستان کنت مونت کریستو آشنایی دارید و درابتدای این انیمه میتوانید حدسهایی دربارهی این داستان بزنید، اما همانطور که گفتیم این انیمه برداشتی متفاوت از این داستان معروف است. سرعت پیشروی داستان در این انیمه تفاوت دارد و از جایی به بعد، غافلگیرتان خواهد کرد. البته از این هم نباید گذشت، که داستان این انیمه در سال ۵۰۵۳ رخ میدهد و پر از عناصر علمی-تخیلی است. در نگاه اول شاید سبک هنری و خاص این انیمه باعث گیجشدن شما بشود، زیرا در آن به جای استفاده از رنگ خالص، از بافت استفاده شده.
این انیمه از نظر تکنیکهای استفاده شده در آن، به انیمههای Mononoke و Welcome to Irabu’s Office شباهت دارد و انیمیشن سهبعدی و دوبعدی بر روی شخصیتها و پسزمینههای آنها پیاده شده است. تصمیم برای استفاده از این تکنیکها تنها به دلیل خاص شدن آن نبوده و با دیدن آن متوجه میشوید که کاملا بر داستانش مینشیند. استفاده از این سبک هنری باعث تولید اثری زیبا و سحرآمیز شده است، که احتمالا گاهی آنقدر غرق تصاویرش میشویم که از زیرنویس جا خواهیم ماند. البته باید خاطرنشان ساخت که به جز این تصمیمهای خلاقانه، خود انیمشین این انیمه به هیچوجه بیعیب نیست، اما این تصویرپردازی خلاقانه و داستان جالبش، آن را به انیمهای دیدنی تبدیل کردهاند.
انیمه سینمایی The Tale of The Princess Kaguya
- ژانر: فانتزی، تاریخی
- استودیوی سازنده: Ghibli
- سال ساخت: ۲۰۱۳
- منبع: داستان قرن دهمی ژاپنی به نام The Tale of the Bamboo Cutter
روزی در اعماق جنگلهای بامبو، یک کشاورز پیر یک بامبوی درخشان مرموز مییابد و در مقابل چشمان حیرتزدهی او، یک پرنسس کوچک درون آن پیدا شد. این پرنسس کوچک با سرعتی غیرانسانی رشد میکند و تبدیل به یک دختر زیبا میشود، کشاورز و همسرش این دختر را به پایتخت میفرستند تا او را برای خواستگارهای قدرتمند آماده سازند. اما آیا این سرنوشت پرنسس کاگویا (Kaguya) است؟
این انیمه با وجود اینکه از ساختههای استودیو Ghibli است، از نظر بصری با بقیهی آثار این استودیو تفاوت دارد و به صورت زیبایی یکی از افسانههای فولکلور ژاپنی را اقتباس کرده. مناسب با این داستان قدیمی، سبک هنری آن بسیار زیبا و یادآور نقاشیهای آبرنگ ژاپنی قدیمی است و پالت رنگی کمرنگی دارد، گویی که متعلق به سال ۲۰۱۳ نیست. درنگاه اول شاید حس کنیم که آن یک نقاشی ناتمام و کاملا با دستکشیدهشده باشد، اما مشخص است که این حالت از قصد بوده و کاملا مناسب داستانی است که آن را بازگو میکند.
انیمه Mob Psycho 100
- سری انیمه: دو فصل + OVA
- ژانر: اکشن، کمدی، ماوراءالطبیعی
- استودیوی سازنده: Bones
- سال ساخت: ۲۰۱۶ الی ۲۰۱۹
- منبع: مانگای اثر One
همچنان بخوانید:
جالب بود انیمه های که معرفی کردین من دویلمن کرای بیبی رو که دیدم به نظرم جالب بود
بله کلا تمام کارای یواسا برای خودشون خاص هستن
موندم چرا طراحی شلم شوربای no game no life جزوشون نیست:)
هیچکدوم از کارهای استودیوی تریگر مثل kill la kill یا Promare: Puromea تو این لیست نیستن که مایه تاسفه!
یا کارهایی مثل made in abyss و خصوصا Grimgar the fantasy and ashes که آرتهای به شدت زیبا و چشم نوازی دارن!
مرسی از کامنتتون. هفته ی بعد یک مطلب جدا درباره ی کارگردان kill la kill و promare خواهیم داشت، برای همین اینجا فقط به اسمش اشاره کردیم. ولی Grimgar of Fantasy and Ash رو درست میگین، اون هم واقعا آرت استایل خاص و زیبایی داره.
بسی خوبب
کلا تعداد کارهایی که از آرت خاصی بهره برده باشن زیادن
یکی از این موارد که از جهت داستانی هم کار خوبی بود و یادم رفت تو پیام قبلی عنوانش کنم:
Puella Magi Madoka Magica
تنها چیزی که می تونم بگم این بود که متأسفانه خیلی کارتون ضعیف بود و انتظار بیشتری داشتم چون چندین و چند انیمه معروف سبک متفاوت بود که نگفتید به جاش این چرت و پرت ها که ارزش دیدن هم ندارن رو اومدین دادین
مرسی از نظرتون، چه انیمه هایی به نظر شما چرت و پرت نیستن اون وقت؟
تو انیمه جوجو رو دیدی که زر میزنی؟
تو انیمه جوجو رو دیدی که زر میزنی؟