ناصر تقوایی یکی از کارگردان‌های جنبش موج‌نوی ایران است که در سال ۱۳۲۰ در آبادان به دنیا آمد و در سال ۱۳۴۶ فعالیتش را شروع کرد. تقوایی علاقه‌ی زیادی به ادبیات داشت و بیشتر فیلمنامه‌هایش را خودش می‌نوشت. علاوه بر فیلمسازی، او به داستان نوشتن و عکاسی نیز می‌پرداخت اما نامش بیشتر با فیلم‌هایش به زبان می‌آید. او سال‌هاست که از فیلمسازی کناره گرفته و بیشتر به تدریس می‌پردازد اما دیدن فیلم‌هایش همچنان خالی از لطف نیست. در این مقاله می‌توانید با بهترین آثار ناصر تقوایی آشنا شوید.
دایی جان ناپلئون (۱۳۵۵)
مهم‌ترین اثری که ناصر تقوایی را با آن می‌شناسیم سریال «دایی جان ناپلئون» است. این سریال بر اساس رمانی به همین نام نوشته‌ی ایرج پزشک‌زاد ساخته و پخش شد. این سریال بعد از انقلاب ۵۷ جزو سریال‌های ممنوعه شناخته شد و هیچ‌گاه پخش نشد.
دایی جان ناپلئون داستان پسری ۱۴ساله به نام سعید را روایت می‌کند که عاشق دخترِ دایی‌اش (دایی جان ناپلئون) می‌شود. خانواده‌ی اشرافی و پرجمعیت آن‌ها همگی در یک عمارت زندگی می‌کنند. محل فیلمبرداری این سریال خانهٔ امین‌السلطان بود که به خانه و باغ اتحادیه شناخته می‌شود.
هرکدام از شخصیت‌های داستان نماینده‌ی قشری از اجتماع هستند. این شخصیت‌ها و روابط آن‌ها با درون‌مایه‌ی طنزی که در رمان پزشک‌زاد هم وجود دارد نشان داده شده‌اند.
بازیگران اصلی که در این سریال ایفای نقش کرده‌اند عبارتند از: سعید کنگرانی (سعید)، پرویز صیاد (اسدالله میرزا)، غلامحسین نقشینه (دایی جان ناپلئون)، پرویز فنی‌زاده (مش قاسم)، نصرت‌الله کریمی (آقا جان).
ناخدا خورشید (۱۳۶۵)
ناخدا خورشید نام فیلم بلندی از تقوایی‌ست که داستان آن برداشت آزادی از داشتن و نداشتن ارنست همینگوی است. این فیلم را می‌توان یکی از بهترین آثار کلاسیک سینمای ایران دانست.
تقوایی در این فیلم فضاسازی را به خوبی انجام داده است اما نکته‌ی مهم‌تر شخصیت‌پردازی بی‌نظیر در این فیلم است. او گرچه شخصیت‌ها را به شیوه‌ای مدرن روایت نمی‌کند اما حس آن‌ها را به درستی به تماشاگر منتقل می‌کند.
داریوش ارجمند برای بازی در نقش ناخدا خورشید جایزه‌ی بهترین بازیگر نقش اول و سعید پورصمیمی جایزه‌ی بهترین بازیگر مکمل را از پنجمین جشنواره فیلم فجر دریافت کردند. این فیلم برای جایزه‌ی بهترین فیلم، کارگردانی، موسیقی متن و فیلمبرداری نیز در همین جشنواره نامزد شد. همچنین موفق به دریافت یوزپلنگ نقره‌ای جشنواره بین‌المللی لوکارنو شد.
آرامش در حضور دیگران (۱۳۴۹)
آرامش در حضور دیگران در سال ۱۳۴۹ ساخته و توقیف شد و بعد از چهار سال در سینما پخش شد. پس از اعتراض جامعه‌ی پرستاران این فیلم برای همیشه توقیف شد. فلیم برگرفته از داستان واهمه‌های بی‌نام و نشان نوشته‌ی غلامحسین ساعدی است. داستان فیلم روایت ازدواج مجدد سرهنگی بازنشسته بعد از فوت همسر اولش است.
آرامش در حضور دیگران اولین اثر تقوایی است اما می‌توان گفت که ساختاری مدرن‌تر از بقیه‌ی آثار او دارد. برخی از منتقدان این فیلم را بهترین اثر ناصر تقوایی می‌دانند. در این فیلم شاعران سرشناسی چون محمدعلی سپانلو و منوچهر آتشی در نقش خودشان بازی کردند.
تقوایی برای این فیلم برنده‌ی شیر نقره‌ی جشنواره‌ی فیلم ونیز در سال ۱۹۷۲ شد.
کشتی یونانی (۱۳۷۷)
فیلم کوتاه کشتی یونانی یکی از اپیزودهای فیلم قصه‌های کیش است. دو اپیزود دیگر این فیلم یعنی «سفارش» و «در» را محسن مخملباف و ابوالفضل جلیلی ساخته‌اند.
این فیلم داستان مردی است که همسرش را باد هوا گرفته است و برای درمان او را پیش اهل هوا می‌برند. تقوایی در این فیلم به مستندی به نام «باد جن» که سال‌ها پیش ساخته بود بازمی‌گردد. او این بار روایتی داستانی از مراسم اهل هوا ارائه می‌دهد.
این فیلم برای دریافت نخل طلای جشنواره‌ی کن نامزد شد.
رهایی (۱۳۵۰)
فیلم کوتاه رهایی یکی ار بهترین فیلم‌های سینمای کودک در دهه‌ی پنجاه بود. این فیلم داستان پسری به نام دادا است که ماهی قرمزی را صید می‌کند اما دوستش این ماهی را از او می‌دزدد. دادا به همراه بقیه‌ی بچه‌ها به دنبال دزد ماهی می‌روند.
این فیلم برنده‌ی شیر طلایی جشنواره‌ی فیلم ونیز شد. همچنین در جشنواره‌ی سان‌فرانسیسکو و جشنواره فیلم کودک تهران به عنوان بهترین فیلم کوتاه انتخاب شد.
کاغذ بی‌خط (۱۳۸۰)
کاغذ بی‌خط آخرین اثر تقوایی، محصول سال ۱۳۸۰ است. تقوایی بعد از این فیلم چند پروژه را شروع کرد که همگی ناتمام ماندند.
داستان این فیلم روایت زوجی مدرن از طبقه‌ی متوسط در دهه‌ی هفتاد است؛ جهانگیر (خسرو شکیبایی) مرد خانواده که کار او نقشه کشی است به همراه رویا (هدیه تهرانی) و دو فرزندشان. جهانگیر به رویا که همیشه در حال خیالبافی و داستان سرایی است پیشنهاد می‌کند که داستان نویسی را به صورت آکادمیک دنبال کند و به کلاس نویسندگی برود. معلم رویا (جمشید مشایخی) از او می‌خواهد تا برای نوشتن از زندگی روزمره‌اش بهره بگیرد اما این کار رویا با اعتراض جهانگیر مواجه می‌شود و تنش‌هایی در زندگی آن‌ها ایجاد می‌کند.
این فیلم روابط و خانواده را به شکلی مدرن اما ساده نشان می‌دهد. اما در پس این سادگی پر از نماد و استعاره‌هایی است که دریافت و برداشت از آن‌ها بر عهده‌ی مخاطب است.
این فیلم علاوه بر استقبالی که در جشنواره‌ی فجر با آن مواجه شد در جشن خانه سینما به عنوان بهترین فیلم انتخاب شد.
تقوایی، فیلم‌ساز فیلم‌های ناتمام
تقوایی در کنار کارگردانانی چون بیضایی، مهرجویی، کیارستمی و… در جنبش موج نوی سینمای ایران بودند. برخی نیز او را فیلمسازی کلاسیک و حتی بهترین فیلم‌ساز کلاسیک ایران می‌دانند.
او در آغاز فعالیتش بیشتر به ساخت مستند پرداخت و بعد به سمت سینمای داستانی کشیده شد که می‌توان گفت بهترین آثار ناصر تقوایی در این قالب ساخته شده‌اند. تجربه‌ی فیلمسازی در قالب‌های مختلف احتمالا به دلیل تجربه‌گرایی او بود. همچنان که به کارهایی چون نوشتن و عکاسی نیز می‌پرداخت.
ناصر تقوایی در مستند‌هایش به فضا و محیط اهمیت زیادی می‌داد. از مستند‌های او می‌توان به «باد جن»، «اربعین» و «فروغ فرخزاد» اشاره کرد.
او به ادبیات علاقه‌ی زیادی دارد و همین تسلط او بر ادبیات تاثیر زیادی بر آثارش گذاشته است.
بسیاری تقوایی را کارگردانی گزیده‌کار می‌دانند. او از سال ۱۳۸۰ از سینما کناره گرفته است. اما تقوایی را بیش از آنکه به فیلم‌های ساخته شده‌اش بشناسیم به کارهای نیمه‌تمامش می‌شناسیم. او فیلم‌ساز فیلم‌های ناتمام است.
حتما سعی می‌کنم ببینم از این لیستی که معرفی کردین