سرنوشت دنیای بازی های موبایل در دستان فورتنایت | شکایت شرکت اپیک از اپل و گوگل

یکی از جنجالی‌ترین خبرهای دنیای فناوری در روزهای گذشته، حذف بازی Fortnite از اپ استور iOS و گوگل پلی استور اندروید بوده است؛ خبری که شکایت کمپانی اپیک (Epic) از گوگل (Google) و اپل (Apple) را به دنبال داشت. بسیاری از کارشناسان، دلیل این تصمیم را تلاش‌های اپیک در راستای تغییر ساختار استورهای بازی‌های موبایلی می‌دانند. در ادامه به تمامی جزییات شکایت شرکت اپیک از اپل و گوگل می‌پردازیم.

 

چه بر سر نسخه اندروید و iOS بازی فورتنایت آمد؟

در 13 اوت (23 مرداد) گذشته، شرکت اپیک طرحی تحت عنوان Fortnite Mega Drop را ارائه داد. این طرح از دو بخش تشکیل می‌شد. بخش اول، کاهش 20 درصدی قیمت پول درون‌برنامه‌ای بازی فورتنایت یعنی V-Bucks بود، پولی که کاربران از طریق آن به تهیه آیتم‌های ظاهری می‌پردازند. این طرح، بدون کوچک‌ترین مشکلی، در نسخه‌های مربوط به کامپیوترهای شخصی و کنسول‌های بازی این اثر اجرا شد. با این حال، نسخه‌های اندروید و iOS بازی فورتنایت داستان دیگری داشتند.

در جریان این کاهش قیمت، اپیک پرداخت‌های مستقیم را در نسخه موبایل بازی Fortnite اجرایی کرد. به وسیله این سیستم، مخاطبان می‌توانستند بدون نیاز به استفاده از مکانیزم‌های پرداخت استورهای گوگل و اپل، پول درون بازی را خریداری کنند. البته کاربران همچنان توانایی خرید V-Bucks به روش سنتی را داشتند، اما باید پول بیشتری برای آن پرداخت می‌کردند. 30 درصد درآمد حاصل از روش قدیمی، به گوگل و اپل اختصاص می‌یافت، اما اپیک در متود جدید خود کاملا آن‌ها را دور زده و 100 درصد درآمد را نسیب خود می‌کرد. با انجام محاسبات مربوطه، متوجه خواهید شد که درآمد این شرکت در این حالت، افزایش 10 درصدی خواهد یافت.

این اعداد و ارقام به وضوح قوانین و سیاست‌های استورهای گوگل و اپل را زیر پا می‌گذارند؛ در نتیجه، بسیاری از اهالی دنیای موبایل در انتظار پاسخ این دو کمپانی به تصمیم جسورانه اپل نشستند. به زودی مشخص شد که دو غول آمریکایی، رضایت چندانی از این بابت نداشته و هر دوی آن‌ها پس از مدت کوتاهی، بازی فورتنایت را از استور خود پاک کردند. افرادی که در گذشته این اثر را از استورهای مذکور دانلود کرده‌اند، می‌توانند مجددا آن را دریافت کرده و به تجربه آن ادامه دهند، اما مخاطبان جدید امکان دریافت این بازی را نخواهند داشت. محبوبیت قابل توجه بازی Fortnite و تصمیم عجیب کمپانی اپیک، توجه بسیاری از کاربران را به درگیری این شرکت و استورهای مربوطه جلب کرده و نتیجه این درگیری، بدون شک بر وجهه دو کمپانی گوگل و اپل تاثیرگذار خواهد بود.

 

یک استراتژی هوشمندانه

مشخصا، شرکت اپیک از پیامدهای تصمیم خود مبنی بر ارائه روش‌های پرداختی مستقیم آگاه بوده است. تقریبا همزمان با حذف بازی فورتنایت از استور اپل، اپیک اعلام کرد که به زودی فیلم کوتاهی در حالت Party Royale این بازی به نمایش درخواهد آمد؛‌ حالتی که در آن شاهد پخش فیلم‌های کریستوفر نولان بوده‌ایم. در آن زمان، این اتفاق تصادفی به نظر می‌رسید، اما بسیاری از کاربران، نام این فیلم کوتاه (Nineteen Eighty-Fortnite) را اشاره به درگیری اپیک و اپل می‌دانستند. در همین زمان، اپیک به علت زیر پا گذاشتن قوانین ضد انحصار، از اپل شکایت کرد. متن این شکایت مملو از اطلاعات غیر منتظره و مهم بوده و به نظر می‌رسد با هدف جلب نظر عموم نگاشته شده است. در ادامه می‌توانید متن کامل این شکایت‌نامه را مطالعه کنید.

در سال 1984، شرکت تازه تاسیس اپل مکینتاش، نخستین کامپیوتر خانگی را برای بازارهای مصرف‌کننده عمده دنیا عرضه کرد. بازاریابی این محصول با اشاره‌ای نفس‌گیر به رمان 1984 جورج اورول انجام شده و اپل را به عنوان نیرویی انقلابی و مردمی که قصد از بین بردن مونوپولی شرکت IBM بر بازار فناوری‌های کامپیوتری را دارد، نشان می‌داد. استیو جابز، موسس اپل، نخستین تبلیغ این شرکت را با شعار «به نظر می‌رسد IBM همه چیز را می‌خواهد. شرکت اپل تنها امید مقابله با IBM است… آیا آبی بزرگ (اشاره به لقب شرکت IBM) بر تمامی صنعت کامپیوتر فرمانروایی خواهد کرد؟ آیا تمامی عصر اطلاعات تحت سلطه این شرکت خواهد بود؟ آیا رمان جورج اورول در مورد وقایع سال 1984 حقیقت را می‌گفت؟»

بار دیگر به سال 2020 بازمی‌گردیم. می‌توان گفت که اپل به همان هیولایی که بر ضدش مبارزه می‌کرد، تبدیل شده است؛ غولی که به دنبال کنترل بازارها، توقف رقبا و از بین بردن نبوغ می‌رود. اپل بزرگ‌تر، قوی‌تر، بانفوذتر و نابودکننده‌تر از انحصارطلبان سال‌های گذشته است. در بازاری که حداکثر درآمد سالیانه 2 تریلیاردی دارد، عظمت و نفوذ اپل بیشتر از هر شرکت انحصارطلبی در طول تاریخ به شمار می‌رود.

به نظر می‌رسد که اپل، علاوه بر ارائه شکایت خود به دادگاه، مخاطبان عام را نیز با این متن هدف قرار داده باشد؛ امری که با تماشای فیلم کوتاهی که در بالا به آن اشاره شد، وضوح بیشتری می‌یابد.

 

بازی Fortnite را آزاد کنید

فیلم کوتاه هزار و نهصد و فورتنایت، مدت کوتاهی پس از حذف این بازی از استور اپل و عمومی‌شدن شکایت مذکور به نمایش درآمد. این فیلم، کمتر از یک دقیقه زمان داشته و یادآور تبلیغات قدیمی اپل است. اگر تبلیغ مذکور را دیده باشید، به خاطر خواهید داشت که در اتمسفری دیستوپیایی، مکینتاش را به عنوان تنها مانع تبدیل سال 1984 به رمان 1984 جورج اورول معرفی می‌کرد. اپیک در فیلم کوتاه خود، که نوعی برداشت هجوآمیز (Parody) از تبلیغ مذکور به شمار می‌رود،، می‌گوید:

شرکت Epic Games علیه مونوپولی اپ استور ایستاده است. در مقابل، شرکت اپل میلیاردها گوشی هوشمند و تبلت را از تجربه بازی فورتنایت محروم کرد. به این مبارزه بپیوندید تا از تبدیل 2020 به 1984 جلوگیری کنیم.

در پایان این تبلیغ، یک هشتگ اینترنتی (#FreeFortnite) به نمایش درآمده و مشخص می‌شود که هدف اپیک، جلب حمایت بازیکنان برای مقابله با سیاست‌های اپل و افزایش فشار روی این شرکت است. این جنبه از درگیری مورد بحث، جنجال‌های زیادی به دنبال داشت و توجه افراد زیادی را به درگیری مالی این دو شرکت بزرگ جلب کرد. شاید بتوان در این نبرد، حق را به اپیک داد؛ شرکتی که ادعا می‌کند برای حقوق همه توسعه‌دهندگان و مخاطبان می‌جنگد. با این وجود، نباید از تلاش‌های عجیب این کمپانی برای استفاده از خشم مخاطبان بازی خود به عنوان یک سلاح و غیر اخلاقی بودن این تصمیم، غافل شد.

دلیل شکایت اپیک از اپل و گوگل چیست؟

جالب است بدانید که پرونده‌های شکایت اپیک علیه اپل و گوگل، ارتباطی با حذف بازی Fortnite از استورهای این دو کمپانی ندارد. با این حال، می‌توان با اطمینان گفت که استراتژی اپیک مبنی بر گنجاندن مکانیزم پرداخت مستقیم در بازی خود، آن هم با قیمت پایین‌تر، کاملا آگاهانه و با هدف برتری در دادگاه انجام گرفته است. این شرکت به جرم زیر پا گذاشتن قوانین ضد انحصار از گوگل و اپل شکایت کرده و ادعا دارد که این دو کمپانی بر پلتفرم‌های موبایل خود، یک مونوپولی غیر قانونی راه انداخته‌اند. مشخصا، شرکت اپیک در حال تبدیل شدن به نقش مثبت این داستان است. سخنگویان این شرکت، هرگز از غرامت‌های مالی صحبت نکرده و اشاره‌ای به شرکت یا بازی خود به عنوان یک استثنا نکرده‌اند. در عوض، شرکت اپیک مدام خواستار ایجاد تغییرات بنیادین در روش‌های پرداخت استورها بوده و به نرخ 30 درصدی سهم گوگل و اپل اعتراض می‌کند. سخنرانان اپیک، این نرخ را گزاف خطاب کرده و آن را در مقایسه با نرخ سه درصدی پلتفرم‌های دیگر چون مک، بیش از حد می‌دانند.

در متن نخستین شکایت‌نامه، اپیک اظهار داشته که «نتایج قوانین ضد رقابت اپل بسیار فراگیر» بوده و بر نقش مهم گوشی‌های هوشمند در زندگی روزانه مردم تاکید کرده است. این شرکت، «وجود نرخ مذکور را مالیاتی محدودکننده دانسته که آسیبی مستقیم به مصرف‌کنندگانی که با استفاده از گوشی‌های موبایل خود، به دنیای دیجیتال متصل می‌شوند، خواهد زد.»

به عبارت ساده، شرکت اپیک اذعان دارد که اپل تولیدکنندگان را در موقعیتی نامناسب قرار داده که در آن، تنها راه فروش نرم‌افزار بر سیستم iOS استفاده از اپ استور بوده و امکان بهره بردن از سایر شیوه‌های انتشار وجود ندارد. اپیک تاکید داشته که در صورت نبود این محدودیت، فروشگاه خود را پایه‌گذاری می‌کرد. در کنار این شکایت‌ها، اپیک بیانیه‌های متعددی در وبسایت خود منتشر کرده که در آن مخاطبان عام را هدف قرار داده است. لحن این بیانیه‌ها بسیار تند بوده و نشان از موضع مخالف این شرکت در مقابل اپل دارد. در پایین می‌توانید متن یکی از تندترین این بیانیه‌ها را مطالعه کنید.

شرکت اپل آگاهانه به دستکاری دستگاه‌های iOS پرداخته تا از نصب مستقیم نرم‌افزارهای توسعه‌دهندگان مستقل جلوگیری کند، در حالی که کاربران پلتفرم‌های PC و مک به سادگی این کار را انجام می‌دهند.

این شرکت همچنین به استراتژی‌های User Unfriendly نسخه iOS شبکه نتفلیکس اشاره کرده و اذعان می‌دارد که اپل به برنامه‌هایی چون نتفلیکس اجازه فراهم آوردن روش‌های پرداختی خارج از برنامه را نمی‌دهد. در واقع، اپیک بارها اعلام کرده که تصمیم به ارائه فضایی ساده، آزادانه و به دور از محدودیت‌های اپل برای استفاده کاربران از نرم‌افزارها دارد. شرکت اپل، پس از حذف بازی فورتنایت از اپ استور، بیانه‌ای به وبسایت خبری گیم اسپات (Gamespot) ارائه داد که در ادامه می‌توانید متن آن را بخوانید.

امروز، شرکت اپیک گیمز ناچار به نقض قوانین محدود‌کننده اپ استور شد که به صورت مساوی برای تمامی توسعه‌دهندگان اجرا می‌شوند. هدف از این قوانین،‌ حفظ امنیت اپ استور برای کاربران به شمار می‌رود. در نتیجه این قوانین، بازی Fortnite از استور حذف شده است. شرکت اپیک قابلیتی را در این بازی قرار داده بود که توسط اپل بررسی یا تایید نشده بوده و هدف از آن‌ها نیز نقض قوانین اپ استور بود.

شرکت اپیک، بیش از 10 سال است که برنامه‌های خود را بر اپ استور عرضه کرده و از اکوسیستم آن، شامل ابزارها، مکانیزم تست و پخش اپل که در دسترس تمامی توسعه‌دهندگان قرار دارند، بهره برده است. در آن زمان، شرکت اپیک با قوانین و خط مشی استور اپل موافق بوده و ما خوشحال هستیم که ساخته‌های آن‌ها موفقیت خوبی در اپ استور به دست آورده‌اند. این حقیقت که در حال حاضر آن‌ها به دنبال توافقی خاص، به دلیل منافع تجاری خود، هستند را نمی‌توان دلیل مناسبی برای تغییر قوانینی که با هدف ایجاد فضایی سالم برای تمامی توسعه‌دهندگان ایجاد شده‌اند، دانست. ما تمامی تلاش خود را برای حل کردن این مشکلات و بازگرداندن بازی فورتنایت به اپ استور خواهیم کرد.

شکایت شرکت اپیک علیه گوگل نیز تقریبا مشابه با شکایت این کمپانی علیه اپل بوده و با تکیه بر شعار تبلیغاتی مشهور گوگل (شرور نباش) نگاشته شده است. بیانیه اپیک علیه گوگل به شرح زیر است:

22 سال پس از تاسیس گوگل، این شرکت کاملا به شعار خود پشت کرده و از عظمت قابل توجه خود برای انجام اعمال شرورانه علیه رقبا، افراد خلاق، مشتریان و کاربران خود در سرتاسر چندین بازاری که در انحصار خویش درآورده، بهره می‌برد. این پرونده با هدف انجام کار درست در یک ناحیه مهم، اکوسیستم موبایل‌های اندرویدی که در آن گوگل به صورت غیرقانونی بازارهای انحصاری مخصوص به خود را ایجاد کرده و از اعطای آزادی به مصرف‌کنندگان برای لذت بردن از محتوای مورد علاقه خود جلوگیری می‌کند، مطرح شده است؛ آزادی که گوگل وعده آن را به کاربران اندروید داده بود.

پس از حذف بازی Fortnite از استور گوگل پلی، این شرکت بیانیه زیر را به وب‌سایت The Verge ارائه داد.

اکوسیستم باز اندروید به سازندگان اجازه عرضه بازی‌های خود در چند اپ استور را می‌دهد. ما برای بازیسازانی که تصمیم به استفاده از پلی استور می‌گیرند، قوانین محکمی وضع کرده‌ایم که در راستای حمایت از توسعه‌دهندگان و ایجاد فضایی امن برای کاربران مطرح شده‌اند. با وجود در دسترس بودن بازی فورتنایت بر سیستم عامل اندروید، ما به دلیل نقض قوانین مذکور ناچار به حذف آن از پلی استور شده‌ایم. با این حال، علاقه و اشتیاق خود به صحبت‌های بیشتر با نمایندگان اپیک و بازگرداندن بازی Fortnite به گوگل پلی را اذعان می‌داریم.

 

حامیان شرکت اپیک

چه تصمیم بگیرید ادعاهای انقلابی اپیک را باور کنید و چه آن‌ها را دروغی پیش پا افتاده بدانید، نمی‌دانید از تاثیر درگیری این شرکت با اپل و گوگل بر اکوسیستم‌های موبایل غافل شوید. مشکل‌های پرداختی، مدت‌هاست که انتقاد افراد زیادی را برانگیخته و منجر به اعتراضات فراوانی از جانب توسعه‌دهندگان شده است. بسیاری از توسعه‌دهندگان تاثیرگذار چون سازندگان اسپاتیفای، کاملا از اپیک حمایت کرده و انگشت اتهام را به سوی اپل و گوگل گرفته‌اند. جالب است بدانید گیب نیوول افسانه‌ای نیز نگرانی‌هایی مبنی بر استراتژی‌های اپیک در این حوزه داشته است. در ادامه می‌توانید گوشه‌ای از صحبت‌های نیوول در این مورد را مطالعه کنید.

ما بیش از رقیبان خود، از افرادی که به دنبال از بین بردن فضای رقابتی هستند، می‌ترسیم. اگر از من بپرسید، خواهم گفت که ترسناک‌ترین اتفاق در این میان عشق مخاطبان نسبت به مدل استراتژیک اپل است؛ مدلی با هدف کنترل همه جنبه‌های بازار و استفاده از مدیران اداری بی‌روح که از ورود محصولات برخلاف عقیده خود به بازار جلوگیری کرده یا ارزش افزوده تجربه نهایی یه نرم‌افزار را به حداقل می‌رسانند.

 

ریشه‌های مبارزه

شاید از مقابله مستقیم و واکنش تند اپیک به اقدامات اپل و گوگل تعجب کرده باشید، اما جالب است بدانید که این شرکت مدت‌هاست علیه چنین اکوسیستم‌هایی مبارزه می‌کند. در شرایطی مشابه، این شرکت با عرضه استور اختصاصی خود بر پلتفرم PC، به مقابله با انحصار غیر قابل انکار استیم و نرخ 30 درصدی سهم شرکت ولو (Valve) از فروش نرم‌افزارهای آن پرداخت. برای مقایسه، باید اشاره کنیم که اپیک، 12 درصد از فروش نرم‌افزارهای عرضه شده در استور خود را از سازندگان دریافت می‌کند. تیم سویینی، مدیر عامل شرکت اپیک، از برجسته‌ترین مخالفان انحصاری‌سازی بازی‌های پلتفرم PC در سال‌های گذشته بوده و بارها تیغ انتقاد خود را به سوی مایکروسافت هدف گرفته است. سوییینی در رویداد DICE اخیر، حمله‌ای مستقیم به گوگل و اپل کرده و اندروید را یک سیستم باز تقلبی خواند. او عقیده دارد که در زنجیره تامین قرار گرفته در قلب صنعت اپلیکیشن‌های موبایل، قدرت بیش از حدی به عناصر ناشایست داده می‌شود.

سویینی در بسیاری از نشست‌های خبری اخیر خود از عرضه استور اپیک بر پلتفرم‌های iOS و اندروید صحبت کرده است؛ سخنانی که با توجه به قوانین اپل، کمی عجیب بودند. وی همچنین نسبت به جلوگیری اپل از عرضه فناوری xCloud مایکروسافت بر سیستم عامل iOS واکنش منفی نشان داد. سویینی همواره از نقش مخرب اپل بر متاورس صحبت کرده و بسیاری از سیاست‌های این شرکت را زیر سوال برده است. او تنها راه ایجاد یک اقتصاد سالم در صنعت نرم‌افزار موبایل را آزادسازی کامل سیستم عامل‌های iOS و اندروید و فراهم آوردن فضایی آزاد و مساوی برای توسعه‌دهندگان First Party و Third Party می‌داند. لازم به ذکر است که به تازگی، تحقیقات فراوانی پیرامون نقض قوانین ضد انحصار توسط کنگره آمریکا انجام شده و بسیاری از مدیران اپل، گوگل و سایر کمپانی‌های بزرگ، در دادگاه‌های مربوط به آن حاضر شده‌اند.

نتیجه این درگیری چه خواهد شد؟

با توجه به وضعیت کنونی، بعید به نظر می‌رسد که به این زودی‌ها شاهد حل اختلافات شرکت اپیک با گوگل و اپل باشیم؛ امری که به معنی عدم عرضه فصل جدید بازی فورتنایت در استورهای رسمی موبایل است. احتمال تداوم پرونده قانونی مورد بحث برای مدتی طولانی وجود داشته و در صورت پروزی اپیک، شاهد تداوم شکایت‌های این شرکت خواهیم بود. بسیاری، مایکروسافت، سونی و نینتندو را اهداف بعدی این کمپانی می‌دانند. در روزهای گذشته، با مشخص شدن برنامه اپل مبنی بر قطع دسترسی مخصوص به توسعه‌دهندگان اپیک، منجر به وخامت اوضاع شده است. اثرات این تصمیم، فراتر از حذف بازی Fortnite شده و از توسعه موتور آنریل (Unreal) شرکت اپیک برای پلتفرم‌های اپل جلوگیری خواهد کرد. در نتیجه این اقدام، اپیک تقاضای مداخله دادگاه را کرده و اذعان داشته که ضرری غیر قابل جبران از این تصمیم خواهد دید.

در مجموع، به نظر می‌رسد که در حال حاضر نباید انتظار تسلیم شدن هر کدام از این شرکت‌ها را داشته باشیم. با این وجود، می‌توان با اطمینان گفت که نتیجه این درگیری‌ها تاثیری مستقیم بر آینده این صنعت خواهد داشت.