تاریخچه بازی های ویدیویی در ایران؛ از سال 1970 تا 2019

آرش حکیمی، سعید زعفرانی و براندن شفیلد (Brandon Sheffield) مقاله‌ی جامعی را در وبسایت Gamasutra با عنوان «تاریخچه بازی های ویدیویی در ایران؛ از سال 1970 تا 2019»منتشر کردند که به تایم لاین وقایع مهمی که در طول تاریخ بازی‌های ویدیویی در کشور ایران افتاده می‌پردازد. در این مطلب قصد داریم تا به مطالبی که در این مقاله به آن اشاره شده نگاهی داشته باشیم. رسانه پی‌اس‌آرنا هیچ‌گونه مسئولیتی بابت این متن ندارد، این مطلب صرفا نقل قولی‌ست از مقاله آرش حکیمی که در وبسایت گاماسوترا منتشر شده و تمامی حقوق مادی و معنوی آن به صاحب اثر تعلق دارد. نویسنده در بخش مقدمه‌ی مقاله می‌نویسد:

من اخیراً یک پروژه تحقیقاتی را در رابطه تاریخچه بازی‌های ویدیویی در ایران جمع آوری کردم که بر چگونگی آغاز و پیشرفت این صنعت در ایران تمرکز داشته است. در طول فرایند تنظیم این پروژه، متوجه شدم که تقریباً هیچ مقاله‌ای در این خصوص و به زبان انگلیسی منتشر نشده و از موارد محدودی هم که وجود دارند، هیچکدام به جنبه تاریخی این موضوع نمی‌پردازند.

این موضوع من را ترغیب کرد تا یک مستند در این خصوص تهیه کرده و امکان آشنایی با تاریخچه‌ی تحول صنعت گیم در ایران را برای سایر افراد هم فراهم کنم. البته این مقاله تنها بخش کوچکی از مستند بزرگی است که برای آماده سازی آن به زبان فارسی در تلاشیم. به نظرم جالب بود تا مقایسه‌ای بین تاریخچه بازی در ایران و همچنین تاریخچه‌ی خود این کشور در سال‌های گذشته داشته باشیم و این وقایع مهم را در یک تایم لاین کنار هم قرار دهیم.

منابعی که در تنظیم این مطلب از آن استفاده کردیم شامل وبسایت‌های بزرگ فارسی زبان در حوزه بازی و تکنولوژی و همچنین مجلات و نشریات فیزیکی مانند «دانشمند» بوده که البته بخشی از آن به مصاحبه با افرادی که با آن‌ها آشنایی داشتم مربوط می‌شود. این افراد، هر دو حوزه‌ی ژورنالیست‌ها و توسعه دهندگان بازی را شامل می‌شوند. در قسمت‌های محدودی از مقاله نیز از اطلاعات شخصی خودم استفاده شده است.

این مقاله تنها بخش کوچکی از مستند بزرگی است که برای آماده سازی آن به زبان فارسی در تلاشیم.

تصویر زیر یک دید کلی از کلیه‌ی دوره‌های تاریخی صنعت بازی و به طور کلی وقایعی که در این سال‌ها در ایران رخ داده را در اختیار شما قرار خواهد داد. در ادامه به تشریح تمامی این وقایع و دوره‌ها پرداخته شده است.

«دانشمند» عنوان یک مجله ماهانه در رابطه با موضوعات مرتبط با علوم تکنولوژی است که اولین قسمت آن در اکتبر 1963 (حدود 57 سال پیش) منتشر شده است. مجله‌ی دانشمند هنوز هم به فعالیت خود ادامه می‌دهد و رسماً به عنوان قدیمی‌ترین مجله‌ی علوم و تکنولوژی در ایران به شمار می‌رود. من برای تنظیم این مقاله، از آرشیو دیجیتالی و پنجاه ساله‌ی این مجله استفاده کردم که البته متأسفانه نسخه‌ی آنلاین آن در اختیار علاقه‌مندان قرار نگرفته است. اما شما می‌توانید به یک مجموعه‌ی آرشیوی شامل 6 دی وی دی که تمامی قسمت‌های این مجله را تا سال 2013 در خود جا می‌دهد دسترسی پیدا کنید که من از همین مجموعه برای این تحقیق استفاده کردم.

اکتبر 1976 – مهرماه 1355 – عرضه کنسول Video Master

در شماره 157 از نشریه دانشمند گزارشی منتشر شده که به عرضه کنسول جدیدی که به Magnavox Odyssey شباهت دارد اشاره می‌کند. به نظر می‌رسد که این اولین کنسولی است که در تاریخ ایران در بازار عرضه شده. کنسول Video Master توسط شرکتی به نام Woodrow International ارتقاء داده شده و به بازار عرضه شده بود. این شرکت در شهر اصفهان واقع شده بود که البته امروزه اثری از آن باقی نمانده است.

مجله‌ی دانشمند رسماً به عنوان قدیمی‌ترین مجله‌ی علوم و تکنولوژی در ایران به شمار می‌رود.

ژوئن 1978 – خرداد 1357 – عرضه کنسول TV Game

در شماره 174 از مجله دانشمند گزارشی منتشر شده که یک کنسول دیگر با مشخصاتی شبیه به Magnavox Odyssey در ایران عرضه شده است. سازنده‌ی کنسول TV Game شرکت General Electronic Kit واقع در شهر تهران بود که کنسول خود را با قیمت 37 دلار به بازار عرضه کرده بود. هیچ یک از کنسول‌های Video Master یا TV Game در ایران تولید نمی‌شدند بلکه تنها کارهای مربوط به سرهم کردن و اسمبل این دستگاه در ایران صورت می‌گرفت.

پیروزی انقلاب اسلامی و آغاز تحول فرهنگی در ایران – آغاز جنگ ایران و عراق

در این دوره زمانی تقریباً هیچ اقداماتی در زمینه بازی، سرگرمی و تکنولوژی در ایران صورت نگرفته است. در طول دوره انقلاب فرهنگی تمامی دانشگاه‌های ایران به مدت 30 ماه تعطیل شدند. وقایع موسوم به بحران گروگان‌ها (Hostage Crisis) موجب شد تا ایالات متحده روابط خود را به طور کلی با این کشور قطع کرده و در نتیجه تمامی واردات این کشور به ایران نیز متوقف شد. ضمن این که بسیاری از بازی‌های خاص مانند بازی‌های کارتی، دستگاه‌های پینبال (pinball)، شطرنج، بیلیارد، گلف، بولینگ و تمامی بازی‌هایی که به هر نحوی با قمار و شرط بندی همراه بودند در ایران غیرقانونی شناخته شدند. البته در یک دوره‌ی ده سال بسیاری از این ورزش‌ها مانند شطرنج، بیلیارد، گلف و بولینگ به صورت قانونی به کار خود بازگشتند اما باتوجه به این که ایران در این مدت به شدت درگیر جنگ با عراق بود، تقریباً تا دوره‌ای که کنسول‌های Atari 2600 وارد این کشور شدند، هیچ اقدامی در حوزه بازی و سرگرمی صورت نگرفت.

سال 1985 – ورود کنسول Atari 2600 به ایران

اولین کنسولی که بعد از انقلاب به ایران رسید، به Atari 2600 مشهور بود که در آن زمان با قیمت 120 هزار ریال معادل 200 دلار آمریکا در این کشور عرضه می‌شد. در این دوره، تقریباً بیشتر شرکت‌های فعال در زمینه الکترونیک به تعطیلی کشیده شده بودند و واردات از آمریکا هم به صورت قانونی جریان نداشت، از این رو این کنسول‌ها غالباً به صورت قاچاق وارد کشور می‌شدند. این موضوع تقریباً برای تمامی کنسول‌های بازی و کامپیوترهای خانگی صدق می‌کرد.

اولین کنسولی که بعد از انقلاب به ایران رسید، به Atari 2600 مشهور بود

نوامبر 1988 – انتشار اولین مقاله نقد و بررسی بازی‌های ویدیویی در نشریه علم الکترونیک و کامپیوتر

مجله علم الکترونیک و کامپیوتر در شماره 93 خود برای اولین بار یک مطلب نقد و بررسی بازی ویدیویی را به انتشار رساند. این مطلب، به بررسی دو بازی از سری Amiga می‌پرداخت. این مقاله به عنوان اولین مطلب نقد و بررسی بازی ویدیویی در ایران و البته اولین موردی که من و همکارانم موفق به پیدا کردن آن شدیم شناخته می‌شود. با پایان جنگ هشت ساله‌ی ایران، جریانی از محتوای بازی و سرگرمی به سمت این کشور روانه شد. مواردی چون کنسول‌های بازی، کامپیوترهای خانگی، اسباب بازی‌ها، پخش کننده‌های نوارهای ویدیویی VHS، فیلم‌ها و تمامی چیزهایی که در طول این سال‌ها خلأ آن‌ها به شدت احساس می‌شد. تقریباً همه‌ی این موارد از مجاری غیر رسمی به این کشور وارد می‌شدند. البته به‌جز مانیتورهای چند شرکت کره‌ای از قبیل LG و سامسونگ و دستگاه‌هایی مانند پرینترهای HP و Epson، این موضوع درباره تمامی قطعات کامپیوتری تا سال‌های اخیر نیز صدق می‌کند.

صفحه‌ای از شماره 93 مجله علم اکترونیک و کامپیوتر

ژانویه 1989 (دی ماه 1367) – ورود دستگاه‌های Spectrum، Amiga 500، پی‌سی و سایر موارد به ایران

بلافاصله بعد از پایان جنگ، کنسول‌ها و کامپیوترهای زیادی به کشور وارد شدند که البته به دلیل پیچیدگی اطلاعاتی در دوره خاص بعد از جنگ وجود دارد، تاریخ مشخصی برای ورود این دستگاه‌ها در دسترس نیست، اما در این زمینه بررسی‌ها را شروع کرده‌ایم. فعلاً می‌توان حد فاصل سال 1988 تا 1989 را تاریخ حدودی ورود این سیستم‌ها به کشور در نظر گرفت.

سال 1992 – ورود Micro Genius، نسخه کپی کنسول Famicom به ایران

تا جایی که از منابع این تحقیق مطلع شدیم، هیچوقت نسخه اصلی کنسول Famicom در بازار ایران عرضه نشد. اما در طول دهه 90 میلادی، تعداد زیادی از نسخه‌های کپی و غیررسمی این کنسول در کشور به فروش رسید. اولین و مهم‌ترین مورد آن، کنسول‌های Micro Genius بود که در کشور تایوان تولید می‌شد. بعد از Micro Genius چند مدل فیک و کمتر شناخته شده به نام‌های Dendy و Super Semtoni هم در دسترس قرار گرفتند که هردوی آن‌ها تا سال 2005 به فروش خود ادامه دادند. در طول دوره Micro Genius بازی‌های نینتندو به محبوبیت بالایی در میان مخاطبان بازی‌هایی ویدیویی در ایران دست پیدا کردند. Contra، Mario، Duck Hunt، Double Dragon، Streets of Rage، Mega Man و… از جمله محبوب‌ترین موارد آن.

اما مشکل اصلی، کارتریج‌های این کنسول‌ها بودند. آن‌ها در این سال‌ها بسیار کمیاب و گران قیمت بودند. به همین دلیل معمولاً کاربران کارتریج‌های خود را با هم تعویض می‌کردند. (این اتفاق اخیراً و درمورد بازی‌های پلی استیشن 4 هم تکرار شد) بیشتر بازیکنان به بازی‌هایی که همراه این کنسول‌ها عرضه می‌شد بسنده می‌کردند.

بازی‌های کمپانی نینتندو و عناوینی مانند شورش در خیابان و مگامن در دوره حضور Micro Genius به محبوبیت بالایی دست یافتند.

دسامبر 1996  – دی ماه 1375 – انتشار Tank Hunter

در اواسط دهه 90 میلادی اولین اقدامات جدی در حوزه تولید و توسعه‌ی بازی‌های ویدیویی در ایران دیده شد. در این سال‌ها یک استودیوی بازی سازی به نام حنفا در ایران تأسیس شد. حنفا اولین استودیوی توسعه‌دهنده بازی در ایران است که تعدادی بازی را برای سازمان‌های دولتی از جمله وزارت فرهنگ و ارشاد و همچنین ستاد مبارزه با مواد مخدر تولید کرده است. سیداف، توسعه دهنده موتور بازی‌سازی استودیوی حنفا در مصاحبه با نویسنده این مطلب می‌گوید:

حنفا اولین شرکت بازی سازی واقعی ایران است که در حال حاضر نیز وجود دارد. این شرکت به مدت 5 سال به صورت فعال مشغول به کار بوده که در این مدت چند بازی را به بازار عرضه کرده است.

شرکت حنفا هر دو تیم تولید و R&D را نیز در خود جا می‌داد که تیم تولید مشغول توسعه‌ی پروژه‌های فعلی و تیم R&D به تحقیق درباره موتورهای بازی‌سازی و تکنولوژی سه بعدی می‌پرداخت.

Tank Hunter اولین بازی این استودیو است که یک بازی بی پایان و دو بعدی برای سیستم عامل MS-DOS بوده و در آن یک شخص با آر پی جی به نابود کردن تانک‌های دشمن می‌پردازد. این بازی به قهرمانان جنگی و شهدای جنگ ایران و عراق اختصاص دارد.

تصویری از بازی Tank Hunter استودیو حنفا

انتشار Ali Baba

بازی Ali Baba مدتی بعد از بازی Tank Hunter منتشر شد که فرایند توسعه آن به دست رامین ظفر عزیزی انجام گرفته بود. او در حال حاضر در حوزه بازی فعالیت ندارد. Ali Baba یک بازی دو بعدی پلتفرمر و side scroll بود که شباهت زیادی به Prince of Persia داشته و برای MS-DOS منتشر شده بود.

بازی Ali Baba از رامین ظفر عزیزی

می 1998 – انتشار بازی Devil’s Death

Devil’s Death یکی دیگر از بازی‌های دهه نودی استودیوی حنفا است که برای ستاد مبارزه با مواد مخدر ایران و برای انتشار پیام‌های آموزشی آن‌ها توسعه داده شده بود. این بازی، یک شوتر بالا به پایین بود که بازیکن در آن وظیفه نابود کردن وانت‌ها و کامیون‌های قاچاقچیان را بر عهده داشت. علی سیدوف، توسعه‌دهنده‌ی موتور بازی سازی استودیوی حنفا در سال 2019 ایران را به مقصد اروپا ترک کرد.

صحنه‌ای از بازی Devil’s Death از استویدیو حنفا

آپریل 2001 – اولین شماره مجله بازی رایانه منتشر شد

بازی رایانه اولین مجله ایرانی بود که به طور کامل به موضوعات مرتبط با بازی‌های ویدیویی تعلق داشت. اولین شماره این مجله در آپریل 2001 (فروردین 1380) و با استفاده از لایسنس یک مجله دیگر به نام طبرستان منتشر شد. بعد از انتشار قسمت چهارم این نشریه، حق پخش ماهنامه طبرستان به دلیل یک سری مشکلات توقیف شد و این امر موجب شد تا انتشار بازی رایانه تا حدود 4 سال متوقف شود. بازی رایانه روند انتشار نشریات خود را از سال 2005 و این بار با استفاده از لایسنس یک ماهنامه دیگر به نام اطلاع مجدداً از سر گرفت و این بار تا سال 2014 به کار خود ادامه داد. مجله بازی رایانه در سال 2014 به دلیل مشکلات مالی به طور کلی به کار خود خاتمه داد.

بازی رایانه اولین مجله ایرانی بود که به طور کامل به موضوعات مرتبط با بازی‌های ویدیویی تعلق داشت.

شاید درباره این مسئله‌ی لایسنس‌ها سؤالاتی در ذهن شما ایجاد شده باشد. از این رو باید گفت که در ایران همه‌ی مجلات و نشریات دوره‌ای ملزم به دریافت مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی‌اند و اگر وزارتخانه این لایسنس را برای شما صادر نکند، می‌توان از مجوز یک نشریه‌ی دیگر برای انتشار مطالب استفاده کرد. این همان کاری بود که بازی رایانه برای انتشار مطالب خود از آن استفاده می‌کرد. در سال‌های بعد، بازی رایانه موفق شد تا مجوز اختصاصی خود را دریافت کند.

سپتامبر 2005 – شهریور 1384 – دنیای بازی تأسیس شد

دنیای بازی اولین مجله خود را در شهریورماه 1384 و با استفاده از مجوز اختصاصی خود منتشر کرد. بعد از انتشار 174 قسمت از این مجله، دنیای بازی هم در سال 2014 به دلیل مشکلات مالی فعالیت‌هایش متوقف شد.

یکی دیگر از مجلاتی که در این سال‌ها منتشر می‌شد، باز‌ی‌نما بود که اولین قسمت از مطالب خود را در سال 2005 منتشر کرد. بازی‌نما هنوز هم به فعالیت خود ادامه می‌دهد اما از سال 2019 انتشار نسخه فیزیکی مجلات خود را متوقف کرده و به صورت تمام دیجیتال به فعالیت می‌پردازد.

تصاویری از مجلات بازی‌نما و دنیای بازی

4 اکتبر 2005 – مهر ماه 1384 – انتشار بازی پایان معصومیت

«پایان معصومیت» یا Quest of Persia: The End of Innocence اولین بازی سه بعدی ایران است که توسط استودیوی Puya Arts توسعه داده شده. توسعه‌دهنده ارشد این استودیو پویا دادگر نام دارد. بازی پایان معصومیت علاوه بر این اولین بازی تولید شده بعد از یک توقف 5 ساله در مسیر توسعه بازی در ایران نیز محسوب می‌شود. پویا دادگر در سال 2011 ایران را به مقصد آمریکا ترک کرد.

تصویری از بازی Quest of Persia: The End of Innocence از Puya Arts

سال 2006 – آغاز سرمایه گذاری مؤسسه فرهنگی و اطلاع‌رسانی تبیان

مؤسسه فرهنگی و اطلاع‌رسانی تبیان تحت حمایت سازمان تبلیغات اسلامی قرار داشته و در سال 1380 تأسیس شده است. تبیان در سال 1385 فعالیت خود در زمینه توسعه بازی را آغاز کرده و در طول مدت 8 سال فعالیت خود 25 بازی مختلف را به انتشار رسانده است. از جمله‌ی این موارد می‌توان به بازی نجات بندر، بازی مقاومت، بازی افسانه نوروز و بازی کوهنورد اشاره کرد. البته هیچ یک از بازی‌های تولیدی این موسسه به محبوبیت و شهرت کافی دست پیدا نکردند.

آپریل 2007 – سال 1386 – مؤسسه بازی‌های کامپیوتری ایران تأسیس شد

البته مؤسسه بازی‌های کامپیوتری ایران قبل از این تاریخ به تأیید شورای عالی انقلاب فرهنگی ایران رسیده بود اما این شورا در سال 1386 فعالیت‌های خود را آغاز کرد. در سال 87 نیز سرمایه گذاری روی چند بازی مستقل مانند گرشاسب: قاتل هیولا را شروع کرد.

عناوینی مانند بازی نجات بندر و بازی کوهنورد توسط موسسه فرهنگی تبیان منتشر شدند.

ماه می 2007 – اردیبهشت 86 – اولین فستیوال رسانه‌های دیجیتال در ایران برگزار شد

جشنواره رسانه‌های دیجیتال اولین فستیوال اختصاصی بازی‌های ویدیویی در ایران است که یکی از اولین بازی‌های شرکت کننده در آن Quest of Persia: The End of Innocence بود.

ژانویه 2010 – دی ماه 88 – انتشار بازی آسمان دژ

آسمان دژ یکی از اولین بازی‌های ویدیویی ایران بود که سرمایه‌ی مورد نیاز آن توسط مؤسسه بازی‌های کامپیوتری ایران تأمین شده بود. این بازی یک عنوان استراتژیک، MMO و browser-based بود که برای اولین بار در ایران توسعه داده می‌شد. بعدها و در سال 2019 توسعه‌دهنده‌ی بازی آسمان دژ، ایران را ترک کرد.

جولای 2010 – تیرماه 89 – بازی Everything Can Draw در کنفرانس توکیو گیم شو به نمایش گذاشته شد

بازی Everything Can Draw یا «همه جور چیزی را می‌شود کشید» اولین بازی ایرانی است که در کنفرانس جهانی Tokyo Game show به نمایش گذاشته می‌شود. توسعه دهنده این بازی، مهدی بهرامی بعدها و در سال 2017 تغییراتی در بازی اعمال کرده و آن را با عنوان Engare در پلتفرم استیم به انتشار رساند.

تصویری از بازی Engare از مهدی بهرامی

سپتامبر 2010 – شهریور 89 – انتشار بازی انتقام

اولین بازی Full Motion ایرانی با عنوان انتقام در سال 89 منتشر شد. این بازی در سبک شوتر اول شخص و شبیه به بازی Mad Dog McCree طراحی شده بود.

تصویری از بازی انتقام از استویدیو Phenomenon که بعدها به Blazingfallgames تغییر نام داد

اکتبر سال 2010 – مهرماه 89 – انتشار بازی گرشاسب

در سال 89 پرهزینه‌ترین بازی تاریخ ایران (تا به این سال) توسط استویدیو فن افزار و با حمایت مؤسسه بازی‌های کامپیوتری ایران توسعه داده شد. بازی Garshasp 1 و 2 جمعاً 500 هزار دلار هزینه به همراه داشتند که درحال حاضر معادل 600 هزار دلار خواهد بود. بازی Garshasp 1 به عنوان اولین بازی ایرانی شناخته می‌شود که به محبوبیت نسبی در میان مخاطبان دست پیدا کرد. بازی Garshasp 2 به دلیل عدم دستیابی به توافقات قراردادی و کمبود بودجه هیچ‌وقت منتشر نشد.

بازی‌های گرشاسپ 1 و 2 از جمله پرهزینه‌ترین بازی‌های ایرانی محسوب می‌شوند.

تصویری از بازی Garshasp: The Monster Slayer از استویدیو فن افزار

ژانویه 2011 – دی ماه 89 – حضور بازی BO در فستیوال IGF

بازی BO اولین بازی ایرانی بود که به فستیوال Independent Games Festival راه پیدا کرد. این بازی که توسط مهدی بهرامی توسعه داده شده بود یکی از گزینه‌های Honorable mention فستیوال IGF 2011 بود. بعدها بهرامی دو بازی دیگر را به IGF فرستاد که «فرش» و «انگاره» نام داشتند. هردوی این بازی‌ها در بخش‌هایی از فستیوال نامزد شدند.

تصاویری از بازی Bo و بازی «فرش» از مهدی بهرامی

فوریه 2011 – بهمن ماه 89 – تأسیس کافه بازار

کافه بازار، به عنوان اولین فروشگاه آنلاین اپلیکیشن‌های پلتفرم موبایل در ایران سال 89 کار خود را آغاز کرد. بعدها این فروشگاه با 40 میلیون کاربر به مهم‌ترین بستر دسترسی به بازی‌ها و اپلیکیشن‌های اندروید در ایران تبدیل شد.

آگوست 2011 – مرداد ماه 89 – تأسیس انستیتو ملی بازی‌سازی ایران

مؤسسه بازی‌های کامپیوتری ایران اولین مؤسسه آموزش بازی سازی این کشور را با عنوان انستیتو ملی بازی‌سازی ایران تأسیس کرد. یک سال بعد IRCG اولین مرکز رشد بازی ویدیویی را نیز تاسیس کرد. هم مرکز رشد و هم انستیتو ملی در سال ۲۰۱۹ به دلیل مشکلات اقتصادی تعطیل شدند.

سال 2014 – سال 93 – آغاز عصر طلایی بازی‌های موبایل

در این سال‌ها، اکثر توسعه‌دهندگان بازی‌ در ایران، توسعه‌ی بازی برای PC را متوقف کرده و به ساخت بازی برای پلتفرم اندروید رو آوردند. مؤسسه تبیان از این سال به بعد سرمایه گذاری روی بازی‌های ویدیویی را متوقف کرده و کارکنان مؤسسه بازی‌های کامپیوتری ایران تغییر کردند. مدیران جدید مؤسسه بازی‌های کامپیوتری رویکرد خود را در سرمایه گذاری تغییر داده و این موضوع باعث شد نمایشگاه بازی تهران که در سال 2011 کار خود را شروع کرده بود تعطیل شود.

در سال 93 برای اولین بار بخش بازی‌های موبایل به TGF 2014 اضافه شد. در سال‌های بعد نیز مشارکت بازی‌های پلتفرم پی سی در جشنواره بازی‌های تهران کمتر شده و بازی‌های موبایل بر جشنواره مسلط شدند. بازی خروس جنگی و Fruit Craft اولین مواردی بودند که به محبوبیت و فراگیری دست پیدا کردند.

می 2011 – اردیبهشت 1390 – اولین فستیوال بازی تهران برگزار شد

مؤسسه بازی‌های کامپیوتری ایران در این سال اولین جشنواره بازی‌های ویدیویی ایران را با نام جشنواره بازی تهران یا TGF راه اندازی کرد. TGF تا سال 2018 برگزار می‌شد تا این که در سال 2019 به دلیل مشکلات مالی تعطیل شد.

بازی خروس جنگی و Fruit Craft اولین بازی‌های موبایلی بودند که به محبوبیت بسیاری دست پیدا کردند.

تصاویری از بازی‌های خروس جنگی از Medrik Games و Fruit Craft از TOD

سپتامبر 2014 – شهریور 93 – بازی پروانه منتشر شد: بزرگترین شکست

بازی پروانه: میراث نگهبانان نور یک بازی پرهزینه‌ی ایرانی بود که با بودجه 700 هزار دلاری خود توسط Bearded Bird توسعه داده شد. با این که این بازی رکورد پرهزینه‌ترین بازی ویدیویی تاریخ ایران را یدک می‌کشد، شکست بزرگی را در بازار فروش تجربه کرد. استودیوی سازنده این بازی همان سال تعطیل شد.

تصویری از Parvaneh Legacy of the Light’s Guardians از Bearded Bird

24 سپتامبر 2014 – مهر ماه 93 – دنیای بازی متوقف شد

مجله دنیای بازی بعد از انتشار 174 قسمت از نشریات خود به دلیل مشکلات مالی برای همیشه متوقف شد. اوایل این سال بود که مجله بازی رایانه نیز به همین دلیل تعطیل شده بود. مالک مجله دنیای بازی همین سال ایران را به مقصد آمریکا ترک کرده و به دنبال آن صاحب بازی رایانه نیز به اروپا رفت.

مجله‌های دنیای بازی و بازی رایانه در سال 2014 برای همیشه متوقف شدند.

آگوست 2015 – شهریور 94 – بازی موتوری منتشر شد

وقتی که بازی رایگان و اندروید موتوری توسط Glim Games توسعه داده شده و با حمایت کافه بازار منتشر شد، به سرعت موفقیت چشم گیری را کسب کرد. موتوری در عرض چند ماه با کسب 1.6 میلیون کاربر فعال تمامی رکوردهای دانلود، فروش و کاربر فعال در ایران را از آن خود کرد.

صنعت بازی‌های موبایلی در ایران بعد از بازی موتوری وارد عصر جدیدی شد.

تصویری از بازی موتوری از Glim Games

آپریل 2016 – انتشار بازی Clash of Clans در کافه بازار

بازی Clash of Clans در ایران توسط کافه بازار به صورت رسمی عرضه شده و بازار را قبضه کرد. این بازی، اولین بازی بزرگ غربی بود که به صورت رسمی در ایران منتشر می‌شد. بازی Clash Royale نیز بعدها توسط همین شرکت منتشر شد.

16 جولای 2017 – تیرماه 96 – برگزاری اولین رویداد TCG

بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای همایش بازی تهران را در این سال برگزار کرد. این اولین همایش بین‌المللی بازی‌های ویدیویی با مشارکت Game Connection از فرانسه بود. TCG سال بعد هم برگزار شد اما بعد از آن به دلیل محدودیت‌های مالی لغو شد.

آپریل 2019 – بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای، مرکز رشد بازی، انستیتو ملی و TGC را تعطیل کرد

در آغاز سال 2019 مدیر بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای اعلام کرد که از امسال خبری از TGF و TGC نخواهد بود. چند هفته بعد انستیتو ملی بازی سازی نیز بعد از 7 سال به کار خود خاتمه داد. مرکز رشد بازی سازی نیز در همین سال تعطیل شد. همه‌ی این موارد در پی مشکلات اقتصادی در ایران رخ داده بودند. بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای از پس هزینه‌های برگزاری رویدادها و مدیریت مؤسسات برنمی‌آمد اما در پایان همین سال، مؤسسه بازی‌های کامپیوتری ایران با همکاری دانشکاه شهید بهشتی انستیتو ملی را بازگشایی کرد.

سخنی چند در مورد نگارندگان مقاله‌ی «تاریخچه بازی‌های ویدیویی در ایران»

آرش حکیمی یک روزنامه نگار و طراح بازی در ایران است. او یکی از اساتید انستیتو ملی بازی ایران بوده و تاریخ بازی‌های ویدیویی، ژانر بازی‌های ویدیویی و روزنامه‌نگاری بازی‌های ویدیویی را تدریس می‌کند. او فعالیت خود به عنوان روزنامه‌نگار را در سال ۲۰۰۵ به عنوان یک ویراستار در مجله ماهانه دنیای بازی آغاز کرد.

توییتر

سعید زعفرانی (‏ویراستار) ‏کار خود را به عنوان خبرنگار بازی ویدیویی در سن ۱۵ سالگی و زمانی که در سال ۲۰۰۹ به عنوان مترجم به وب سایت دنیای بازی پیوست، آغاز کرد. کمی بعد، او معاون سردبیر و مدیر این رسانه شد. در سال ۲۰۱۴، پس از تقریبا ۵ سال خدمت در دنیای بازی، او تصمیم گرفت تا پلتفرم رسانه‌ای خودش را درست کند و اکنون بنیانگذار و سردبیر اصلی در گیم نیوز است. سعید همچنین نقش سردبیر را در مجله بازینامه در سال ۲۰۱۹ برعهده گرفت. ​

توییتر

براندون شفیلد (‏ویراستار)‏ مدیر نوآوری Necrosoft Games و سردبیر سابق Game Developer است.  او آرش را سال ۲۰۱۸، در TGC، یک سال پیش از بسته شدن، ملاقات کرد. ​

توییتر