فیلم سینمایی Voyagers یا مسافران به کارگردانی «نیل برگر» و بازی «کالین فارل»، «لیلی-رز دپ» و «تای شرایدن» داستان یک گروه سی و یک نفره است که برای نجات بشر به فضا سفر می‌کنند. در ادامه با نقد و بررسی فیلم Voyagers همراه پی اس ارنا باشید.
این اولین فیلمی نیست که با چنین مضمونی و در سبک ادیسه فضایی ساخته می‌شود و قطعا آخرینش هم نخواهد بود. تاریخ سینما پر از حماسه‌های فضایی است که شاید فقط تعداد اندکی از آن‌ها در تاریخ ثبت و در ذهن‌ها ماندگار شده‌اند. آن‌چه معمولا باعث می‌شود این دسته از فیلم‌های علمی تخیلی بدرخشند، چیزی خارج از قواعد سینمایی و روایت داستانی است. معمولا یک تجربه ژرف در فیلم‌ها وجود دارد که داستان و شخصیت‌ها را از آدم‌های معمولی به انسان‌هایی هر جایی با هدفی متعالی تبدیل می‌کند. مثل ادیسه فضایی کوبریک.
اما این فیلم، در ساخت آن‌قدر ضعیف است که شاید کمتر مخاطبی به این تجربه ژرف دست پیدا کند. داستان یک خطی است: بالاخره دانشمندان یک سیاره قابل سکونت جایگزین زمین پیدا کرده‌اند، اما مشکل اینجاست که این سیاره 86 سال از زمین فاصله دارد. یعنی برای رسیدن به آن با پیشرفته‌ترین و سریع‌ترین سفینه فضایی که بشر در اختیار دارد، 86 سال باید در سفر بود. یک ادیسه‌ی 86 ساله. بعد داستان گسترش پیدا می‌کند و این اولین گره داستان با این ترفند باز می‌شود: بچه‌ها را به فضا می‌فرستیم. 
این ساختمان روایی برای تبدیل شدن فیلم Voyagers به یک الِگوری انسانی (اگر این ترکیب غریب مقبول باشد) همه چیز را آماده می‌کند. در واقع اتفاق اصلی فیلم اینجا می‌افتد. فیلساز برای خلق یک فضای به خصوص برای پیاده کردن طرح و برنامه‌‌اش با هدف کنکاش در تاریخ تمدن بشری یک پلات می‌سازد و آن را به مثابه یک ماموریت می‌پردازد. پس از این هر چه هست ظواهر فیلم‌سازی است در کنار مضمونی که ظاهرا هدف والایی را دنبال می‌کند: عبور از حد و مرزهای تمدن و نزدیک شدن به خوی اصیل انسان. سوال اصلی فیلم در واقع می‌تواند این باشد که اگر همه‌ی قواعد و قانون‌ها، عذاب وجدان، مجازات و… حذف شوند، زندگی انسان‌ها چگونه خواهد بود؟
بشر در طول زندگی چند هزار ساله‌ی خود پیشرفت کرده و به نقطه‌ای رسیده است که دولت‌ها دیگر به جای روانه کردن هلی‌کوپترها و تانک‌های خود -تا جایی که می‌توانند- برای فتح و ظفر، بر سر میز مذاکره می‌نشینند. به راستی اگر دو هزار سال پیش به یک انسان می‌گفتید که بیا و با کسی که به جان و مال و ناموست سوء قصد کرده است برای رسیدن به یک توافق صلح‌آمیز گفتگو کن، چه اتفاقی می‌افتاد؟ تئوری فیلم دقیقا همین است. نیل برگر فیلم سینمایی Voyagers را با این ایده ساخته است و به خوبی هم نشان می‌دهد که اگر از تمدن و جامعه‌ی قانون‌مند بشری خارج شویم و بگذاریم امیال و هورمن‌ها تصمیم‌گیرنده اصلی برای رفتارهای انسانی باشند، چه اتفاقی می‌افتد؟
فیلم رفته رفته وارد این فضا می‌شود. از بین تعداد زیاد بازیگران، فیلم چند چهره‌ی شاخص را به ما می‌شناساند. مرد مربی یا «ریچارد» با بازی «کالین فارل» که خیلی زود از صحنه خارج می‌شود و مدیریت اوضاع را به هرج و مرج حاکم می‌سپارد. «کریستوفر» با بازی «تای شرایدن» که تمثیلی برای انسان خردمند است. «زک» با بازی «فیون واتهد» و «سیا» با بازی «لیل-رز دپ» دختر جانی دپ که شخصیت‌های تکمیلی این تمثیل انسانی هستند. و بعد شخصیت‌های دیگری مثل «کای»، «ادوارد»، «فیبی»، «جوری» و… که صرفا برای ایجاد تعادل در کشمکش‌های طول داستان وارد فیلمنامه شده‌اند. شخصیت‌های پردازی‌های یک خطی، اما نه فقط این شخصیت‌های مکمل را، که همه‌ی آن‌هایی که در این سفر حضور دارند را تحت تاثیر قرار داده و باعث شده هیچ‌کدام به آن کارکرد غایی مدنظر فیلمنامه نویس نزدیک هم نشوند. با این وجود، اغلب موقعیت‌های فیلم به خوبی به مثالی در تاریخ بشر گره می‌خورد و هر یک از شخصیت‌ها را می‌توان به نگرش یا واقعه‌ای تاریخی نسبت داد. از این حیث، فیلم آن‌قدر هم که تصور می‌شود عقیم نیست.
در رده‌ی استاندارد فیلم‌های درجه ب (B Movie) فیلم Voyagers در رتبه‌ی نازلی از کیفیت قرار می‌گیرد. فیلمنامه اگرچه یک ایده‌ی خوب دارد اما چندان درست پرداخت نمی‌شود. این فیلم را می‌توان نمونه‌ی خوبی برای ثابت کردن ارزش بالاتر پرداخت نسبت به ایده در نظر گرفت. ساختار فیلمنامه تلفیقی است از فیلم‌های «هانگر گیمز»، «دونده مارپیچ» با اندکی سس «دایورجنت» و امثال آن‌ها. در پرده‌ی سوم هم فیلم شبیه به یک بازی بتل رویال بی‌کیفیت می‌شود. از آن‌هایی که یوبی‌سافت می‌سازد و شکست می‌خورند. کارگردانی ساده اما در خدمت روایت، شکل قابل تحملی به فیلم می‌دهد و طراحی صحنه و لباس و دکوراسیون و جلوه‌های ویژه در کنار بازی نسبتا خوب بازیگرانِ با استعداد و جوان فیلم قرار می‌گیرد تا از این حیث فیلم کاملا دست خالی نباشد.
آن‌چه به کلیت فیلم لطمه جبران‌ناپذیری وارد کرده، ریتم آشفته‌ی آن است که از هیچ قاعده‌ای پیروی نمی‌کند. فیلم در ابتدا و البته به اقتضای رویکردی که برای روایت داستانش انتخاب کرده است سریع پیش می‌رود، پس از مدت کوتاهی به یک نقطه‌ی امن وارد می‌شود و افول می‌کند و انتظار می‌رود که در ادامه پس از این استراحت، روند داستان با چالش‌ها و اکشن و اتفاقاتی که در راه هستند تسریع شود. اما فیلم با همان ریتم قبلی ادامه پیدا می‌کند و نتیجه به وجود آمدن یک حالت خموده و افسرده است. برای فیلمی که خود را یک اثر علمی تخیلی می‌داند و تلاش می‌کند در یک ستینگ سای-فای به اهداف خود در روایت تاریخی دست پیدا کند، عجیب است که کارگردانی اکشن و زد و خورد همان رنگ و بوی کارگردانی سکانس‌های آرامش و حتا همخوابگی را دارد.
این که فیلم می‌تواند در نهایت مطابق ذائقه مخاطبش باشد یا نه را نمی‌دانم. اما به نظر می‌رسد که فیلم Voyagers یک تلاش شرافتمندانه برای روایتی متفاوت از ادیسه‌ی فضایی در جهانی آینده‌نگرانه است. بازگشت به این ایده که انسان خردمند روند پیشرفت و تکامل را به بهای گزافی طی کرده و هیچ چیز جایگزین تمدن بشری نیست که بتواند انسان را به سعادت برساند. فیلم مسافران شاید یک فیلم درجه دو باشد و هرگز نتواند موفقیتی به دست آورد، اما رنگ و بوی یک اثر کالت را دارد و می‌تواند سال‌ها با همین عنوان در تاریخ سینما زنده بماند. شاید در آینده بیشتر دیده شود و انسان‌های بیشتری شانس رسیدن به پیام اصلی آن را داشته باشند.
The Review
Voyagers 2021
اگر Voyagers را یک تمثیل انسانی برای تاریخ تمدن بشریت در نظر بگیریم حرف‌هایی برای گفتن دارد، ولی اگر به امید یک ادیسه فضایی دیگر به سراغ آن برویم، حرفی برای گفتن نخواهد داشت.
