در این مقاله 16 مورد از حقایق گامبی وزیر را میخوانیم. سریالی محصول شبکه نتفلیکس که از رمانی به همین نام، نوشته والتر تویس و منتشرشده در سال 1983، ساخته شده است. سریالی که متخصصان شطرنج آن را باورپذیرترین اقتباس از این ورزش معرفی کردهاند. هرچند که بیشتر اتفاقات سریال در کنتاکی به وقوع میپیوندند ولی سریال گامبی وزیر در آمریکا فیلمبرداری نشده است. سریالی که در آن بازیگرانی از جمله آنیا تیلور جوی، هری ملینگ و توماس برودی سنگستر به ایفای نقش پرداختهاند، بازیگرانی که قبلا هم سابقه حضور در آثار اقتباسی از روی کتابها را دارند. محمد مهدی بهاروند در نقد سریال گامبی وزیر آن را از چند جهت مورد بررسی قرار داده است.
از زمان منتشرشدن سریال گامبی وزیر روی شبکه نتفلیکس، واکنشهای زیادی را در سراسر دنیا برانگیخته است. واکنشهایی درباره سبک بصری خاص آن تا داستان جذابش. در این میان حقایقی وجود دارند که بیشتر توجه شما را به بث هرمون (با بازی Anya Taylor-Joy) معطوف میکنند. ولی باز هم طرفداران سرسخت سریال و متخصصان شطرنج ممکن است برخی از حقایق گامبی وزیر را ندانند. پس با ما برای فهمیدن 16 حقیقت سریال گامبی وزیر همراه باشید:
1- سریال گامبی وزیر از رمانی منتشرشده به همین نام و نوشته والتر تویس در سال 1983 اقتباس شده است
اولین مورد از حقایق گامبی وزیر: والتر تویس (Walter Tevis) که در سال 1928 در سان فرانسیسکو متولد شده است، هنگام نوشتن رمان گامبی وزیر به قدری مسن شده بود که توانست از تجربیات شخصی خودش برای شکل دادن به شخصیت اصلی این رمان استفاده کند. طبق گزارشی از دیوید هیل برای The Ringer، تویس در سن هفت سالگی شطرنج را آموخت ولی تا زمان بزرگسالی در خودش را در مسابقات محک نزد. کسی که البته هیچوقت به سطحی مانند سطح بث در سریال برسد ولی باز هم از تحسینکنندگان این ورزش به شمار میرود.
تویس همچنین در سنین کودکی چندسالی را به علت بیماری در یک مرکز توانبخشی گذرانده است. و در آن زمان روزی سه وعده به او دارویی مخدر تجویز میشده، اتفاقی که خود تویس از آن به عنوان دلیلی برای درگیریش با الکل در سنین میانسالی یاد میکند. چیزی که بهطور مشخص در سریال گامبی وزیر مشهود است.
2- کتابهای دیگری از تویس هم به فیلم تبدیل شدهاند که هیچ کدام درباره شطرنج نیستند
یکی از حقایق جالب گامبی وزیر این است که همانند بث، تویس هم بخش زیادی از کودکی خودش را در لکسینگتون کنتاکی گذرانده است. طبق گزارش هیل برای The Ringer قبل از اینکه توجه تویس به شطرنج جلب بشود، او به بیلیارد علاقهمند بود و بازیکنانی که برای پول بازی میکردند را میدید و خودش هم بیلیارد را یاد گرفت.
سرانجام تویس داستان کوتاهی درباره بیلیارد نوشت که بعدها آن را به یک رمان تبدیل کرد، رمانی که فیلم The Hustler در سال 1961 با اقتباس از آن ساخته شد. دو کتاب دیگر تویس که دنبالههایی برای کتاب اول بودند هم با عنوانهای The Man Who Fell to Earth و The Color of Money بعدا به فیلم تبدیل شدند.
3- سازندگان سریال گامبی وزیر از متخصصان شطرنج، مثل قهرمان سابق جهان و استاد بزرگ گری کاسپاروف، مشاوره گرفتهاند
از دیگر حقایق گامبی وزیر میتوان به این اشاره کرد که بخش زیادی از کتاب گامبی وزیر بر مبنای توصیههای بروس پاندولفینی (Bruce Pandolfini) نوشته شده است و سازنده سریال اسکات فرانک (Scott Frank) هم از او و هم از گری کاسپاروف (Garry Kasparov) برای مشورت در این پروژه استفاده کرد. حتی در جایی به کاسپاروف بازی در نقش یکی از شخصیتها به نام واسیلی بورگوف (Vasily Borgov) هم پیشنهاد شد.
کاسپاروف در مصاحبهای با Slate عنوان کرد که برخی از توضیحات تویس برای مسابقات کمی آماتور بودهاند و او مطمئن شده که با اصلاح ایرادات متن به خوبی به نمایش درآورده شود:
من گفتم که با بروس صحبت میکنم و ما بازیهای مهم را انتخاب میکنیم و برای اینکه واقعیتر به نظر بیایند و همانچیزی باشند که در کتاب به آن اشاره شده، من کمی آنها را ارتقا میدهم.
در راستای ارتقای ریزهکاریهای سریال گامبی وزیر، کاسپاروف جزئیاتی درباره فرهنگ شطرنج در دوران شوروی را به سریال اضافه کرده که نقش بزرگی در واقعگرایی سریال داشتهاند.
4- زندگی بث شبیه به زندگی واقعی استاد بزرگ آمریکایی است
در مصاجبه مذکور کاسپاروف با Slate او زندگی بث را به نوعی نسخه زنانه زندگی استاد بزرگ آمریکایی بابی فیشر (Bobby Fischer) معرفی کرد. فیشر در سال 2008 و در سن 64 سالگی فوت شد، روزنامه نیویورک تایمز (The New York Times) از سبک بازی او با صفاتی مثل: فرار، دراماتیک، دشوار و زیبا یاد کرده است. صفاتی که سبک بازی بث در گامبی وزیر را هم میتوان با آنها توصیف کرد.
5- بازیگران همه بازیهای شطرنج در سریال گامبی وزیر را خودشان اجرا کردند
یکی از جالبترین حقایق سریال گامبی وزیر شطرنج بازی کردن بازیگران سربال است. فرانک در مصاحبهای با Entertainment Weekly اعلام کرد با وجود اینکه همه بازیهای شطرنج سریال توسط مشاوران شکل گرفتهاند، ولی این بازیگران بودند که همه حرکات را، حتی حرکات بازیهای سرعتی، بهخاطر سپردهاند و آنها را خودشان اجرا کردهاند:
شما میتوانید تمام صحنهها را ثابت نگه دارید و ببینید که چینش مهرهها واقعی هستند، حتی صحنههایی وجود دارند که شما آنها را ندیدهاید ولی بازیگران مشغول چیدن و حرکت دادن صحیح مهرهها هستند. بازیگران میدانستند که هر کدام از مهرهها باید دقیقا در کجا قرار بگیرند.
6- با اینکه اکثر صحنههای گامبی وزیر در لکسینگتون کنتاکی رخ میدهند ولی بیشتر سریال در برلین آلمان و اونتاریو کانادا فیلمبرداری شدهاند
طبق گزارشی از Atlas of Wonders بیشتر صحنههای آیکونیک سریال، از صحنههای یتیمخانه تا هتل زیبای فرانسوی، در شهر برلین آلمان فیلمبرداری شدهاند.همچنین صحنههایی مثل مسابقان قهرمانی اوهایو یا صحنههایی از خانه بث همگی در اونتاریو کانادا فیلمبرداری شدهاند.
7- آنیا تیلور به قدری برای بازی در نقش بث هیجان زده بود که برای صحبت درباره آن به دیدن سازنده سریال رفت
یکی دیگر از حقایق گامبی وزیر را تیلور جوی در مصاحبهای با NPR اعلام کرد، او گفت که به هیچوجه یک تسلیمشونده نیست. همچنین در این مصاحبه گفت که کتاب گامبی وزیر را در تقریبا یک ساعت خوانده و به قدری برای بازی در نقش بث اشتیاق داشته که به دیدار فرانک رفته تا با هم درباره نقش او در سریال صحبت کنند.
این تنها نقشیست که من بهطور فیزیکی به سمت آن رفتهام، من خیلی هیجانزده بودم.
8- تیلور جوی در سریالها و فیلمهای مشهور دیگری هم بازی کرده است
این بازیگر سریال گامبی وزیر برای بازی در نقشی در فیلم ترسناک The Witch ساخته سال 2015 ایفا کرد، تحسینهای زیادی را دریافت کرد. آنیا همچنین در فیلمهای (Split (2016)، Glass (2019)، Emma (2020 و سریال Peaky Blinders به ایفای نقش پرداخته است.
9- ممکن است قهرمان شطرنج، هری بلتیک، را از دیگر فیلمی از روی کتابی اقتباسشده بشناسید
یکی از حقایق گامبی وزیر شاید برای هری پاتر دوستان جالب باشد. هری ملینگ (Harry Melling) که در سریال گامبی وزیر در نقش هری بلتیک (Harry Beltik) بازی کرده است، سابقه ایفای نقش به عنوان دادلی دورزلی (Dudley Dursley) در پنج فیلم از سری فیلمهای هشتقسمتی هری پاتر را هم دارد.
همچنین ممکن است او را با بازی در سریال جدید شبکه HBO به نام His Dark Materials که اقتباسی از کتابهای فیلیپ پولمن (Philip Pullman) است به یاد بیاورید. هری ملینگ در دو فیلم محصول سال 2020 شبکه نتفلیکس به نامهای The Old Guard و Devil All the Time هم به ایفای نقش پرداخته است.
10- بازیگر نقش بنی واتس در فیلم Love, Actually محصول سال 2003 هم بازی کرده است
توماس برودی سنگستر (Thomas Brodie-Sangster) سابقه بازی در نقش نیوت (Newt) در سری فیلمهای Maze Runner و در نقش جوجن رید (Jojen Reed) در سریال Game Of Thrones که به ترتیب اقتباسهایی از کتابهای جیمز دشنر (James Dashner) و جورج آر.آر مارتین (George R. R. Martin) هستند را دارد.
البته که او را از بازی در نقش سم (Sam ) در فیلم Love, Actually به یاد میآوریم. نقشی که آن را در برنامه خیریه Red Nose Day Actually انگلستان در سال 2017 دوباره بر عهده گرفت.
11- با اینکه اتفاقات داستان در دهه 60 میلادی رخ میدهند ولی زنان تا دهه 80 اجازه شرکت در مسابقات جهانی قهرمانی شطرنج را نداشتند
یکی از حقایق تلخ گامبی وزیر وضعیت زنان در آن دوران است. طبق گزارشی از جنیفر بیست (Jennifer Bisset) برای CNET جودی پولگار (Judit Polgár) مجارستانی در سال 1991 و در 15 سالگی به جوانترین استاد تمام شطرنج تبدیل شد. او ترجیح داد در مسابقان زنان شرکت نکند و به جای آن به مصاف بهترین شطرنجبازان مرد رفت و آنها را شکست داد.
قبل از جودی، این خواهرش سوزان پولگار (Susan Polgár) بود که برای ایجاد حقوق برابر برای شطرنجبازان زن برای شرکت در مسابقات در سال 1986 تلاش کرد. تا قبل از تلاشهای او نام (مردان) در اسم مسابقات به چشم میخورد ولی بعد از موفقیت سوزان این کلمهی (آزاد) بود که در ابتدای نام مسابقات درج میشد.
12- صحنههایی که بث برای ترسیم حرکت مهرهها به سقف نگاه میکند تماما غیرواقعی نیستند
شطرنجبازان واقعی کمک کادر جلوههای ویژه برای ترسیم ذهنی حرکت مهرهها را در اختیار ندارند ولی قهرمان کنونی شطرنج مگنس کارلسن (Magnus Carlsen) در مصاحبهای با Chess24 اعلام کرد که نگاه به دوردست برای به یاد آوردن حرکات امری طبیعی است.
کارلسن در 13 سالگی استاد تمام شد، در سن 16 سالگی به مصاف رقیبانی از سراسر جهان میرفت و در 22 سالگی به اولین مقام قهرمانی خودش رسید. در سال 2020 هم او قهرمان بلامنازع جهان است و تا به حال سهبار هم از عنوان قهرمانیش دفاع کرده است.
13- میشل تسورو تدوینگر نقش زیادی در جذاب نشان دادن صحنههای شطرنج داشته است
با اینکه متخصصان زیادی به بازیگرها برای شطرنج بازی کردن کمک میکردند ولی با اینحال باز هم این وظیفه میشل تسورو (Michelle Tesoro) بود که داستان بث را در طول سریال گامبی وزیر برای ما روایت کند. تسورو در مصاحبهای با Vulture گفت که او مدام فوکوس دوربینها را برای تمرکز روی قسمتهای مختلف تغییر میداده است، مثلا گاهی روی حرکت عقربههای ساعت فوکوس میکرده و گاهی روی دست باقی شطرنجبازان، تا از این طریق داستان بث را جذابتر روایت کند.
در مسابقات پاریس و جایی که بث مشخصا حالت خماری دارد، مهرهها در صفحه به نحوی حرکت میکنند که تسورو از آن به عنوان تاثیر گامبی (Gumby) یاد میکند، اشارهای به همان شخصیت انیمیشنی سبزرنگ معروف.
14- نزدیک به یک دهه پیش هث لجر برای اقتباس کردن داستان گامبی وزیر تلاشهایی انجام داده بود
شاید یکی از جالبترین حقایق گامبی وزیر علاقه هیث لجر به این رمان باشد. طبق گزارشی از The Independent، هث لجر (Heath Ledger) کمی قبل از مرگش در سال 2008 برنامه داشت که اقتباسی از رمان گامبی وزیر را بسازد که در آن خودش نقش کارگردان را برعهده داشته باشد و همچنین در کنار الیوت پیج (Elliot Page) برای نقش بث در این فیلم به ایفای نقش بپردازد.
آلن شیاک (Allan Shiach) فیلمنامهنویس که تحت نام آلن اسکات (Allan Scott) فعالیت میکند اعلام کرده که لجر به شدت مجذوب رمان تویس شده بود و حتی به خوبی میتوانست شطرنج بازی کند و فاصله کمی با رسیدن به مقام استادی داشت.
15- گابریل بایندر لباسهایی را برای بث انتخاب میکرد تا نکاتی را درباره شخصیت او نشان بدهد
گابریل بایندر (Gabriele Binder) به عنوان طراح لباس سریال گامبی وزیر برای بث لباسهایی را انتخاب میکرد که نکاتی درباره شخصیت او و علاقهاش به شطرنج را به ما بهتر منتقل کند. بایندر در مصاحبهای که با Vogue UK داشت عنوان کرد در طراحی لباسهای سریال گاها ادای احترامی به افراد پیشکسوت این عرصه مانند آندری کوری (André Courrèges) هم داشته است.
طبق حرفهای بایندر لباس تماما سفید بث در قسمت آخر سریال اشارهای به مهره ملکه سفید است:
بث در این قسمت کتی سفید با شلواری سفید و یک کلاه به تن دارد. این ایده برای نشان دادن آن است که اکنون بث ملکه سفید روی صفحه شطرنج است و این صفحه شطرنج کل دنیاست.
16- تا تاریخ 23 نوامبر 2020 سریال گامبی وزیر رسما پربییندهترین سریال تکفصلی تاریخ نتفلیکس است
آخرین مورد از حقایق گامبی وزیر را طبق گزارش Deadline ادامه میدهیم، گزارشی که در آن اعلام شده این سریال هقت قسمتی تا کنون 62 میلیون نفر بیننده داشته است. سریالی که در تاپ تن نتفلیکس در 92 کشور جاگرفته و از این بین در 63 کشور مقام اول را دارد. همچنین طبق گزارش Deadline این سریال احتمالا باعث جلب علاقه بیشتر مردم به بازی شطرنج خواهد شد. گزارشی که بر مبنای ایجاد تقاضایی غیرعادی در eBay برای خرید شطرنج، دوبرابر شدن جستجوهای مرتبط با این موضوع در گوگل و افزایش پنجبرابری بازیگران شطرنج در سایت Chess.com تنظیم شده است.
در این مطلب فکتها و حقایق سریال گامبی وزیر را برایتان شرح دادیم، حقایق جالبی که دانستن آنها خالی از طلف نیست. نظر شما درباره این سریال و حقایق آن چیست؟ نظر خود را در قسمت کامنتها با ما به اشتراک بگذارید.