آمفی تئاترها را معمولا سالن‌های سر باز برای اجرای نمایش می‌گویند اما در کل برای سالن‌های سرپوشیده هم به کار می‌رود. لازمه‌ی دیدن تئاترهای خوب، دانستن اطلاعاتی درباره‌ی بهترین سالن های تئاتر ایران است. با پی اس ارنا همراه باشید.
شهر تهران به دلیل پایتخت بودن و تجمع دانشگاه‌های هنر، مراکز هنری و البته برگزاری جشنواره‌های متعدد به یکی از مهم‌ترین شهرهای ایران در زمینه هنر خصوصا تئاتر تبدیل شده است. این شهر دارای سالن های تئاتر قدیمی و جدید بسیاری است که نمایش‌های زیادی را تا کنون پوشش داده‌اند. از نمایش‌های کودک و نوجوان تا نمایش‌های موزیکال، دانشجویی، جشنواره‌ای و مذهبی. از این رو به اختصار به بررسی تعدادی از سالن‌های تئاتر مهم این شهر از نظر کیفی می‌پردازیم.
مجموعه تئاتر شهر
این مجموعه به دلیل معماری منحصر به فردی که دارد همیشه مورد توجه بوده است. مجموعه تئاتر شهر در چهارراه ولیعصر واقع شده و در میراث فرهنگی ایران هم به ثبت رسیده است. معماری این مجموعه با طراحی علی سردار افخمی در سال 1346 در دوره‌ی محمدرضا پهلوی انجام شد که ساخت آن حدود 5 سال به طول انجامید. نوع خاص پلان دایره‌ای بودن این بنا یادآور معماری سالن‌های نمایش روم و یونان باستان مانند کلوسئوم و پانتئون است. این مجموعه دارای ۹ سالن بزرگ و کوچک با ظرفیت ۵۰۰ نفری و صحنه گردانی بی‌نظیر برای اجرای نمایش‌های تئاتر است. مجموعه تئاتر شهر برای علاقه‌مندان به مطالعه یک کتابخانه‌ی تخصصی در حوزه‌ی هنر دارد که این منحصر به فردترین ویژگی تئاتر شهر در بین سالن های تئاتر ایران است.
پردیس تئاتر تهران
مجموعه پردیس تئاتر ایران یا تماشاخانه‌ی خاوران را می‌توان یکی از حرفه‌ای‌ترین و مجهزترین سالن های تئاتر ایران دانست که در بزرگراه امام علی با مساحت ۲۵ هزار و ۲۰۰ متر مربع و زیر بنای ۱۶ هزار و ۳۳۰ متر مربعی واقع شده است. این مجموعه در مجاورت فرهنگسرای خاوران ساخته شده و دارای یک سالن اصلی است که قابلیت اجرای تئاترهای موزیکال، کنسرت‌های موسیقی و نمایش‌های سنتی مذهبی را با ظرفیتی هزار نفره فراهم کرده است.
همچنین دارای ۴ سالن دیگر برای اجراها و نمایش‌های تجربی با ظرفیت ۱۵۰ نفره و سالن دیگر برای نمایش‌های عروسکی با ظرفیت 120 نفر است. یک سالن بزرگ روباز هزار نفره نیز به مساحت ۳۵۰۰ متر مربع برای نمایش‌های مذهبی در نظر گرفته شده. البته علاوه بر سالن‌های نمایش فضاهای دیگری مانند کارگاه خیاطی، ساخت دکور، اتاق گریم و سالن تمرین هم وجود دارد.
نکته جالب و تاثیرگذار این سالن‌ها نام‌هایی است که از مشاهیر بزرگی مانند علی نصیریان، محمدعلی کشاورز، داوود رشیدی، محمود محمد و جمشید مشایخی استفاده شده. از دیگر ویژگی‌های مهم این مجموعه این است که کف سالن اصلی نمایش قابلیت تغییر زاویه از کف زمین دارد که باعث شده برای اجرای دکورهای با کف صحنه شیب‌دار مناسب باشد.
سالن تئاتر ایرانشهر
این سالن در ضلع شرقی باغ هنر و در نزدیکی خانه هنرمندان ایران ساخته شده است. در سال 1381 ساخت آن زیر نظر شهرداری تهران شروع شد و در سال 1388 به اتمام رسید. این بنا دارای دو سالن با نام‌های استاد سمندریان و دکتر ناظرزاده کرمانی است. در کل این مجموعه با مساحت ۲۵۰۰ مترمربع و ۶۰۰ متر مربع محوطه‌ی پارکی، یکی از مجموعه‌های مهم تئاتری ایران محسوب می‌شود که تقریبا هرروز محل برگزاری نمایش‌هاست. کافه طبقه دوم این مجموعه محل مناسبی برای تبادل نظر و دیدار با عوامل نمایش‌هاست. سالن تئاتر ایرانشهر مانند تئاتر شهر میزبان جشنواره‌های مهم نظیر جشنواره تئاتر فجر نیز هست.
پردیس تئاتر شهرزاد
این مجوعه یکی از سالن های تئاتر خصوصی ایران است که سال 1396 از زایشگاه امید به سالن تئاتر تبدیل شد. تئاتر شهرزاد در خیابان حافظ قرار دارد و دارای سه سالن است که ظرفیتی بالغ بر ۷۰۰ نفر گنجایش دارد. به دلیل نوساز بودن، این بنا یکی از مجهزترین سالن های تئاتر ایران محسوب می‌شود. مجموعه شهرزاد خیلی زود به محلی برای پرورش استعداد‌های نو تبدیل شده که در حال حاضر دارای بزرگ‌ترین سالن بلک باکس خصوصی کشور است.
تالار وحدت
این تالار که در سال 1346 زیر نظر فرح پهلوی ساخته شده از مطرح‌ترین سالن های تئاتر ایران و کنسرت های موسیقی و تنها سالن اپرای پایتخت است که در آن زمان توسط اوژن افتاندلیانس بر اساس نقشه‌ی «اپرا هال» وین ساخته شده است. این مجموعه در سال‌های قبل از انقلاب زیر نظر فرح پهلوی محلی برای اجراهای باله و اپرا و کنسرت‌های ایرانی و اروپایی بوده است اما بعد از انقلاب فعالیت‌ها محدود به کنسرت‌های موسیقی و نمایش‌های تئاتر شد. نام «تالار وحدت» نیز بعد از انقلاب رو این سالن گذاشته شد و تا پیش از انقلاب «تالار رودکی» نام داشت. در حال حاضر تالار کوچک‌تر با همان نام رودکی و تالار بزرگ‌تر با نام وحدت شناخته می‌شود. تالار اصلی ظرفیتی بالغ بر هزار نفر دارد که محل اجرای ارکستر سمفونیک تهران نیز هست. همچنین مجموعه تالار وحدت دارای کلکسیونی بی‌نظیر از آثار هنرمندان مطرح است که بر روی دیوارهای تالار به زیبایی نمایانگراند. این مجموعه را می‌توان جزئی از 10 تالار برتر ایران در بین سالن های تئاتر نامید.
ایوان شمس
ایوان شمس از سالن‌های تئاتر مهم است که اگر تهران باشید حتما نامش به گوشتان خورده. ایوان شمس در سال 1389 زیر نظر سازمان اجتماعی شهرداری تهران ساخته شد که شامل سه سالن با نام‌های آسمان اشراق و آفتاب است که مجموعا ۴۷۵ نفر جمعیت را در خود جای می‌دهند. همچنین قابلیت‌های زیادی از جمله اجرای تئاترها، کنسرت‌های موسیقی، مراسم‌های مذهبی و همچنین سمینارها دارد. به اضافه‌ی این که محل مناسبی برای افتتاحیه‌ی فیلم‌های سینمایی است. این مجموعه در تقاطع اتوبان جلال آل احمد و اتوبان کردستان قرار گرفته است.
تماشاخانه و آمفی تئاتر سنگلج
این بنا از قدیمی‌ترین و در عین حال از بهترین‌های سالن های تئاتر ایران در زمان خود از نظر فنی و کیفی بوده است. تماشاخانه‌ی سنگلج در ضلع جنوبی پارک شهر یا همان باغ سنگلج سابق در خیابان بهشت واقع شده است که همچنان پس از گذشت سال‌ها هنوز با ابهت پابرجا مانده. این بنا در اوایل دهه چهل با مساحت ۱۰۳۴ متر مربع توسط مهندس بابائیان ساخته شد. البته در روز های نخست نام ۲۵ شهریور را داشت اما بعدها به نام تماشاخانه سنگلج تغییر کرد و در مهر سال ۱۲۴۴ به همراه اولین جشنواره نمایش‌های ایرانی افتتاح شد.
این مجموعه نسبت به سال ساخت و امکانات زمان خود دارای قابلیت‌های فنی و کیفی بی‌نظیری بوده است. امکاناتی شامل صحنه گردان و میله‌های بالا برنده‌ی پرده و… . همچنین دارای سیستم صدا و آکوستیک عالی و تجهیزات نور و … است. با وجود قدمت و ارزشمندی بسیار زیاد این تماشاخانه متاسفانه هنوز هم آن‌طور که باید مورد توجه قرار نگرفته است اما هنوز پذیرای نمایش‌ها و اجراهای متعدد است.
مجموعه تئاتر فرهنگسرای نیاوران
مجموعه تئاتر نیاوران که روبروی پارک نیاوران در خیابان شهید باهنر در شمال شرق تهران واقع شده است از سالن‌های تئاتر قدیمی تهران است که اگر آن‌جا رفته باشید خودتان متوجه نمای سنتی و قدیمی‌اش خواهید شد. فرهنگسرای نیاوران در سال ۱۳۵۶ تاسیس شده و دارای دو سالن آمفی تئاتر است. سالن اصلی که خلیج فارس نام دارد، ظرفیتی برابر با ۲۶۲ نفر دارد و علاوه براجرای نمایش‌های تئاتر امکان نمایش فیلم و کنسرت‌های موسیقی و همچنین برگزاری سمینارها و همایشها را هم دارد. سالن دیگر این مجموعه با نام گوشه و با ظرفیت ۱۰۹ نفر محل مناسبی برای اجرای نمایش‌های تئاتر و کلاس‌های آموزشی و همایش‌هاست. طراحی معماری این مجموعه هم دارای اهمیت ویژه‌ای است که قدمت قابل توجهی نیز دارد.
تالار هنر
تالار هنر از سال ۱۳۷۷ شروع به فعالیت کرد که در خیابان ورزنده در محله قدیمی امجدیه تهران واقع شده است. این تالار را می‌توان از جمله سالن‌های نمایش دانست که به صورت اختصاصی به تئاتر کودک و نوجوان می‌پردازد و با نورپردازی منحصر به فرد خود و چینش صندلی‌ها به طوری که همه به صحنه تسلط کافی داشته باشند، لذت دیدن یک نمایش تئاتر را چند برابر می‌کند. این سالن تئاتر ۲۴۰ صندلی ظرفیت دارد و از سالن های تئاتر کم‌ظرفیت ایران به شمار می‌رود.
مجموعه تئاتر محراب
این مجموعه در تقاطع خیابان ولیعصر و امام خمینی واقع شده و به علت نزدیکی با ایستگاه مترو امام علی رفت و آمد آسانی دارد. مجموعه محراب با بازسازی‌های انجام شده در آن از جمله افزایش ظرفیت سالن‌ها، کتابخانه و… بیش از پیش مورد توجه قرار گرفت. علت اهمیت این مجموعه برگزاری مراسم‌های مذهبی در ماه محرم است که هر ساله میزبان اجرای نمایش‌های تعزیه، شبیه خوانی و… است که در حیاط مجموعه برگزار می‌شود.
تالار مولوی
این تالار از جمله قدیمی‌ترین و معروف‌ترین سالن های تئاتر ایران است که شهرت بسیاری دارد. این مجموعه از اوایل افتتاح شاهد بهترین و معروف‌ترین نمایش‌های تئاتر ایران و جهان بوده است و به همین دلیل در دسته‌ی معتبرترین تالارهای تئاتر دانشگاهی ایران قرار گرفته است. این مجموعه دارای دو سالن اصلی است با ۱۷۰ نفر ظرفیت تماشاچی به همراه سالن کوچک‌تر با ظرفیت 60 نفر. همچنین سالن اصلی به عنوان یکی از بهترین بلک باکس‌های ایران شناخته می‌شود که امکان جابه‌جایی جایگاه تماشاگران را نیز دارد. این مجموعه در خیابان 16 آذر قرار دارد و به دلیل نزدیکی با دانشگاه تهران محل تجمع بسیاری از هنرجویان نمایش و سایر رشته‌های هنری است.
