معرفی بهترین فیلم­‌های وس اندرسون

وس اندرسون (Wes Anderson) بازیگر، فیلم ­نامه­‌نویس، تهیه کننده و کارگردان آمریکایی است که کارنامه‌ی کاری‌اش در بازه‌­ی سال‌­های ۱۹۹۶ تا ۲۰۱۸ می­‌گنجد. جز یک فیلم به نام آواز (Sing)، در تمام فیلم های وس اندرسون او به عنوان نویسنده فیلم­نامه حضور داشته است. او جز سه فیلم ماهی مرکب و نهنگ (The Squid and the Whale)، اونجوری بامزه است (She’s Funny That Way) و آواز (Sing)، تمام فیلم­‌های دیگر را کارگردانی هم کرده است. با دیدن یازده فیلمی که از «وس اندرسن» منتشر شده، وقتی نگاه او را در کارگردانی، نویسندگی و حتی بازیگری فیلم‌هایش می‌بینیم می‌توانیم او را خدای تمام فیلم‌هایش بنامیم. وقتی فیلم های Wes Anderson را می‌بینید نوع نگاه کمدی، ایجاد تفاوت و فانتزی در صحنه‌پردازی، شخصیت‌پردازی و حتی شیوه­‌ی فیلم‌برداری­‌اش، می­‌بینید هر نشانه و تصویری، حتی کوچک‌ترین دیالوگی در فیلم، در نهایت با هم در یک نقطه به تمرکز می­‌رسند و آن ذهن خلاق وس اندرسون است. علاقه­‌ی او به خلق دنیای فانتزی در انیمیشن­‌هایی که ساخته است نمایان­‌تر شده است. بی‌شک هر فیلمی از او با هر سطح کیفیتی، دریچه‌­ای جدید رو به ظرفیت­‌هایی تازه در شیوه‌ی بیان و روایت و کارگردانی سینما است نه تکنیک‌­های تصویری. و به صورت ویژه‌تری در سینمای پست مدرن. کسی که از این مدیوم به خوبی استفاده می­‌کند، زبانش را می­‌داند و مخاطب خودش را می‌شناسد. مخاطب فیلم های وس اندرسون طرفدار داستان، طنز فاخر و کمدی در جزییات داستان و تصاویر خلاقه است. مخاطب فیلم­‌های او از نشانه­‌هایی که می‌­بیند به سادگی نمی­‌گذرد و جز به جز داستان، تصاویر و فریم­‌ها را به هم مرتبط می­‌بیند. این چیزی است که وس اندرسون می­‌خواهد مخاطب ببیند.

 

فیلم The Grand Budapest Hotel

فیلم The Grand Budapest Hotel (هتل بزرگ بوداپست) یک فیلم در ژانر کمدی-درام سال ۲۰۱۴ و یکی از بهترین فیلم های وس اندرسون است که جایزه بهترین «فیلم موزیکال یا کمدی» گلدن گلوب را در سال ۲۰۱۴ دریافت کرد. وظیفه نویسندگی و کارگردانی این فیلم برعهده خود اندرسن بود. این فیلم هم­چنین برنده جایزه اسکار «بهترین طراحی صحنه»، «بهترین طراحی لباس»، «بهترین چهره­‌پردازی و آرایش مو» در هشتاد و هفتمین دوره جوایز اسکار شد. در همین دوره اسکار «بهترین موسیقی فیلم» نیز به الکساندر دسپلا برای ساخت موسیقی متن این فیلم تعلق گرفت. الکساندر دسپلا علاوه بر ساخت موزیک متن این فیلم، موسیقی متن فیلم­‌های Fantastic Mr. Fox و Moonrise Kingdom را به کارگردانی وس اندرسون ساخته است که آهنگسازی­‌های قابل توجهی هستند. نامزد شدن این فیلم در همان سال در بخش­‌های کارگردانی، فیلم­نامه و تدوین در جایزه­‌های فیلم اسکار و گلدن گلوب، برای این فیلم نقطه درخشانی دیگر است. چرا که نامزد شدن در این بخش­‌ها، خود پله‌ای با فاصله­‌ی کم نسبت به دریافت بهترین جایزه است. فروش این فیلم در گیشه با موفقیت خوبی همراه بود. وس اندرسون تهیه کنندگی هتل بزرگ بوداپست را نیز به عهده داشته است.

داستان فیلم The Grand Budapest Hotel

فیلم از آن جایی شروع می­‌شود که یک دختر با رفتن کنار سنگ یاد بود نویسنده شروع به خواندن کتاب نویسنده تحت عنوان «هتل بزرگ بوداپست» می­‌کند. در پلان بعد فیلم یک نویسنده شروع به گفتن از داستانی می­‌کند که به عنوان یک نویسنده، خودش آن ماجرا را از زبان شخصی که داستان در مورد او بوده نقل می‌­کند. نویسنده در سا‌‌ل­‌های پیش با رفتن به هتل بوداپست با صاحب هتل آشنا و وارد گفت­‌و­گو می‌شود. به این ترتیب از زبان صاحب هتل می­‌شنود که چگونه صاحب این هتل شده. داستان فیلم ماجراهای مصطفی (F. Murray Abraham)، صاحب فعلی هتل است که از پادویی او در هتل شروع می‌شود و بالاخره هتل به او می‌رسد. شیوه روایت فیلم شبیه حجمی است با لایه­‌های بسیار که با پیش رفتن در عمق آن، لایه­‌های بیشتری باز و مخاطب با خرده‌ داستان‌های زیادی درگیر می­‌شود. شاید ریتم فیلم در یک ساختار خطی پیش رفته باشد، اما به خوبی ضرب­آهنگ فیلم کنترل شده است.

 

هتل بزرگ بوداپست، اثری ارزشمند در مدیوم سینما

 فیلم «هتل بزرگ بوداپست» را از هر جهت می­‌توان به عنوان اثر هنری ارزشمندی به شمار آورد. اثری که در عین مفهوم و داستان­‌مند پیش رفتن خود، با دوری از ابتذال­‌های به اصطلاح هالیوودی توانسته است کمدی در اثر را به نمایش بگذارد، تا حد قابل توجهی کلیشه‌­زدایی کند و توقع مخاطب را از سینما بالا ببرد. این فیلم یک جهان فانتزی دارد که در هتلی به نام بوداپست می­‌گذرد که آن روزها محل اقامت و تفریح افراد ثروتمند بوده است. این جهان شاید در دنیای واقعی به هیچ وجه تصویر ما­­به‌­ازایی نداشته باشد که دلیلی هم بر داشتنش نیست چراکه ژانر فیلم این الزام را از بین می­‌برد. اما نکته‌ی زیبا دقیقا همین جاست که جزییات آن در بعضی قسمت­‌ها تصویر ما­به­‌ازا دارند. وس اندرسون با کمک گرفتن از جزییات واقعی و کمدی، توانسته اثری خلق کند که در نهایت به یک دنیای بکر برسد و در عین غیرواقعی بودن برای بیننده باور­پذیر و تماشایی باشد. این نگاه کمدی انگار در همه‌­ی عناصر فیلم رسوخ کرده و همه جزییات داستان رنگ کمدی گرفته‌­اند.

اختلاف سنی دو شخصیت اصلی و دوستی‌ بینشان، پردازش شخصیت­‌ها، رنگ صورتی هتل، تله کابین­‌ها و گریم چهره­‌ی پیرزن­‌هایی که با آقای گوستاو (Ralph Fiennes) رابطه دارند و حتی شیوه­‌ی صحبت و نوع دیالوگ­‌هایی که در فیلم­نامه وجود دارند، همگی رنگ کمدی دارند. فانتزی اثر به نوعی نقش مکملی را برای اثر ایفا می­‌کند، تا حدی که داستان به تونل کندن در زندان هم می­‌رسد. درست است که این تونل کندن و فرار از زندان تبدیل به کلیشه‌­ای در سینما شده است اما شیوه روایت و تصویر­هایی که در این فیلم وجود دارند (علی­‌الخصوص پنج نفری کندن تونل به طور همزمان) تصاویری تازه در سینما هستند.

جوانی مصطفی با وجود خامی او در عین سبیلی که روی صورتش نقاشی می­‌کند، فانتزی و کمدی خاص خودش را دارد. حس کردن همه­‌ی لحظات انگار در فیلم­ساز اتفاق افتاده که به این زیبایی روی تصویر به نتیجه رسیده است. ما با دیدن مصطفی متوجه می­‌شویم که این شخصیت سن و سال زیادی ندارد اما این تصویر کشیدن سبیل که انگار برای نشان دادن یک پختگی صورت می­‌گیرد، تصویر زیبایی از این تلاش توسط مصطفی است. با توجه به این که آدم­‌ها اکثر موارد دروغ می­‌گویند، گاهی گفتن واقعیت­‌ها خنده­‌دار است. در جایی که مصطفی به آقای گوستاو می‌­گوید «لاس نزنـ (با دوست دخترش) و او در جایی با یک جمله اعتراف می‌­کند که واقعا دارد این کار را می‌­کند، یکی از بهترین دیالوگ‌­های فیلم است. همیشه در فیلم‌­های کمدی شخصیت­‌های صادق انتخاب می­‌شوند تا با صداقتشان گندکاری کنند، باعث فاجعه­‌های بزرگ شوند و یا این طور در لحظه­‌ای کوچک بخندانند. با وجود خیلی از نکاتی که به آن­‌ها اشاره شد اما این فیلم در نوع خودش شاهکار این کارگردان و مشهورترین فیلم او به شمار می­‌رود.

 

دوربین کمدی رفتار کرده است

زاویه­‌های غیرعادی و بسیار نزدیک به شخصیت­‌ها که در سینما معمول نیست، یکی دیگر از نکاتی است که فیلم با بهره گرفتن از آن توانسته قالب خودش را در لحظات و سکانس­‌هایی که لازم است پیدا کند. دو شخصیت اصلی فیلم، آقای گوستاو و مصطفی اغلب در این کادر دیده می­‌شوند. آن هم وقتی که گرفتار شده­‌اند یا باید فرار کنند یا این که باید برای وضعیت جدید تصمیم بگیرند. در واقع روایت فیلم شبیه شهر فرنگ به آدم می‌گوید از این دریچه نگاه کن تا داستان‌های زیادی ببینی. و این دایره پیچ می‌خورد و پیچ می‌خورد و در قسمت‌های زیادی دوربین تابع همین پیچ خوردن‌ها و تو در تو بودن­‌هاست. واقعا چه چیزی در تخیلات یک فیلم‌ساز اتفاق می‌افتد که تا این اندازه در خلق فانتزی می‌کوشد؟

فیلم Moonrise Kingdom

فیلم قلمرو طلوع ماه (Moonrise Kingdom) یکی دیگر از فیلم های وس اندرسون است که در سال ۲۰۱۲ ساخته شده. شصت­‌و­پنجمین دوره «جشنواره کن» با نمایش این فیلم افتتاح شد. مسئله تضاد دنیای بزرگسالان و کودکان سال­‌هاست که دستمایه آثار جدی سینمایی شده است. این فیلم یکی از موفق‌­ترین و متمایز­ترین نمونه‌­های آن در این موضوعیت است. داستان فرار یک دختر و پسربچه است که تصمیم به فرار می‌­گیرند. جست­‌و­جوی این دو کودکِ عاشق، ماجرای فیلمی است که با جزییاتی متفاوت و فانتزی توسط «وس اندرسون» ساخته شده.

 

 

تفاوت کمدیِ فرار

داستان فرار دختربچه­‌ها و پسربچه­‌هایی که از خانواده می­‌گریزند تا عشق را تجربه کنند در صورتی که حتی عشق­بازی را هم بلد نیستند، دستمایه­‌های فیلم­‌هایی شده است که می­‌توان گفت همگی یک پیرنگ یکسان داشته­‌اند. و تنها مولفه­‌ایی که می­‌تواند این فیلم­‌ها را با وجود طرح مشترک از یکدیگر جدا کند، جزییات، پردازش و نوع نگاه به موضوعیت کار است. مولفه‌­هایی که قوی‌­ترین نوع پرداخت را در تعدادی از فیلم ­های «Wes Anderson» تجربه کرده‌­اند. به عبارتی این کارگردان می­‌داند که در طرح اصلی تغییر و خلاقیتی نمی­‌تواند وارد شود- طرح داستان فرار دو نوجوان یا کودک است- بنابراین تمام پردازش را روی عناصری می‌گذارد که سینمای شخصی و فردی او را در طول چند فیلم ساخته شده از او رقم زده­‌اند.

 

 

بازیگردانی اشیا

اشیا در فیلم نابازیگرانی بی­جان هستند که وجودشان الزامی است. به عبارتی اشیا، اشیایی هستند که تا همیشه برای «سوزی» و «سم» باقی خواهند ماند، بدون این که در فیلم دیگری تکرار شوند؛ گرامافونی که با باتری کار می­‌کند، کیف قرمز «سوزی»، کلاه پوست روباه و سمور سم. همه و همه اشیایی هستند که در کنار قصه و روایت تصویری، بخش زیادی از بار روایی داستان را به دوش می­‌کشند. حتی کتاب­‌هایی که در طول سفر سم و سوزی خوانده می­‌شوند نیز نقش پیش برنده‌ای دارند و یک گوشه­‌ی کار را پر کرده­‌اند. نگاه به اشیا، نگاه بازی پردازانه­‌ای نیست اما اگر این اشیا و جزیی­‌پردازی­‌های مختص آن­‌ها در این فیلم نباشد، اثر مانند تصویری است که صدا ندارد. همانقدر ناقص. به عبارتی ما می­‌دانیم که ته یک فرار بچگانه و قرار عاشقانه چه می‌­شود اما می­‌خواهیم بدانیم متن فیلم دست روی چه نقطه‌هایی گذاشته.

 

 

چرا اشیا تا این اندازه مورد توجه­‌اند؟

کادر ابتدایی فیلم، یک قیچی، تابلوی نقاشی، کیف قرمز و گرامافونی دستی است که تمام این اشیا در طول فیلم جزییات زیادی را در مورد شخصیت سوزی، سم و حتی چگونه پیش رفتن داستان به مخاطب ارائه می­‌کنند. یکی از دلایل دیگر توجه به اشیا در این فیلم شاید این باشد که فضای فیلم روایت داستانی است که در دنیای کودکانه‌ای می­‌گذرد. اتفاقات قرار است از دریچه­‌ی دوربین سوزی و عدسی­‌های قطور عینک سم بگذرد. به عبارتی قرار نیست مثل آدم بزرگ‌­ها با فیلم برخورد کنیم. می­‌دانیم که اشیا در دنیای کودکان نقش کلیدی­‌تری از آدم­‌های زندگی­‌شان دارند. تمامی دنیای یک کودک، فانتزی­‌هایش در ذهن و حتی واقعیت در کنار وسایل شخصی‌­اش شکل می­‌گیرد.

 

 

فیلم های وس اندرسون را با دقت بیشتری ببینید

با مختصر نگاهی که به آثار وس اندرسون داشته­‌ایم بهتر است یادآوری کنیم که فیلم­‌های این کارگردان از آن دسته فیلم‌هایی هستند که باید جز به جز­اش را جدی گرفت. هر تصویر، هر حرکت دوربین  و هر اکت انتخابی است از سوی وس اندرسون که در نهایت قرار است یک دریچه‌­ی معنایی را باز کند. یک نشانه بدهد تا تمام نشانه­‌ها در نهایت کنار هم جمع شوند و روایت‌های معنایی فیلم را بسازند. به جای نشستن سوزی در فیلم دقت کنید. در پله­‌ای بالاتر سکویی بین دو ردیف کتاب جای نشستن سوزی و به عبارتی جهانِ سوزی است در خانه‌­ای که در آن زندگی می­‌کند. جهان آرام و بالغانه‌­ی او در کنار بازی­‌های کودکانه­‌ی سه برادر کوچکترش. پدر و مادر سوزی که معمولا در طبقات مجزا و یا در فضاهای مجزا نشان داده می­‌شوند که هرکدام سرگرم کار خودشان هستند. در تصویرهای افقی ابتدایی فیلم که همه چیز انگار آرامش قبل از طوفان است و با هر نگاه کردن سوزی به داخل دوربین آدم حس می­‌کند قرار است یک اتفاقی بیافتد. تا جایی که چمدان زرد رنگ و یک قفس گربه در اتاقک زیر شیروانی نشان داده می­‌شود. همه و همه­‌ی این عناصر و جزییات در کنار هم قصد دارند تا جدایی و از هم گسیختگی را نشان دهند. آن هم همزمان با پخش شدن سمفونی‌­ای که پیوستگی سازها در آن با این گسیختگی افراد خانواده در تضاد است. حتی این به بازی گرفتن تصویر و در نهایت ساخت معنا در فیلم در جایی که مادر سوزی از پلیس خداحافظی می­‌کند و چیزی که بینشان است را تمام می­‌کند، حرکت ماشین در زمانی که پلیس می­‌خواهد برود، یکهو به عقب برمی­‌گردد نه به جلو. به همین خاطر است که می‌شود فیلم های وس اندرسون را چند بار دید و یا اگر یک بار می‌بینید باید با دقت بیشتری ببینید. همه‌ی تلاش کارگردان در هر بار دیدن و دریافت نشانه‌ها برایتان مجسم می‌شود.

 

بازی فیلم با عناصر خودش، بازی بینامتنیت و بازیگوشانه‌ی فیلم

یک شخصیت با لباس نارنجی و کلاه پررنگ به عنوان یک توضیح اضافه در بعضی از صحنه­‌های فیلم ظاهر می­‌شود و توضیحاتی می­‌دهد. در پلان اول که در حال معرفی جزیره نیوپنزانس ظاهر می­‌شود، تمامی صحنه‌ها و یا بهتر بگوییم مشابه صحنه­‌های اصلی داستان در همان ابتدای فیلم لو می­‌رود. دو بچه­‌ی لخت کنار دریا، یک مرد بزرگ که جانورهایی شبیه به روباه یا سمور یا پوستشان را آویزان کرده و نشان دادن صخره و آن منظره­‌ی کنار دریایی که سم و سوزی در آن کمپ می­‌زنند. با وجود این شخصیت مبهم که حضور بی­‌دلیل و مبهمش خودش یک نوع فانتزی است- چرا که در فانتزی دلیلی هم برای حضور نباید داشته باشد- صرفا یک نوع هم­نشینی ایجاد کرده است. شبیه یک شخصیت خارجی که از قبل می­‌داند این دو بچه با هم فرار کرده‌­اند یا کسی که می‌داند طوفانی در راه است. حضور یک دانای کل که آگاهی خودش نسبت به ماجرا را به رخ بیننده می‌کشد. یک شخصیت آگاه و بی­‌نام و نشان که در اکثر کارهای فانتزی حضور دارد و سر و ته ماجرا را می­‌داند. حتی می­‌داند سم شکاسکی اگر بخواهد جایی را برای فرار کردن انتخاب کند به کجا می­‌رود، یا بازی درون متنی‌ای که در تیتراژ پایانی اتفاق می­‌افتد. وس اندرسون مشخصه­‌ها را تکرار می‌کند اما به شکلی که انگار از آن مشخصه‌ی اصلی مشتق شده باشد. در تیتراژ پایانی فیلم موزیکی که در طول فیلم پخش می­‌شود، به نام بردن از تک تک سازهایی که آن را می­‌نوازند به شکل دیگری نواخته می­‌شود. به عبارتی این­‌ها همه ادامه­‌ی همان مولفه­‌های پست­‌مدرنِ وس اندرسون است که در این فیلم به شکل کم­رنگ­‌تری نسبت به آثار دیگرش مانند «هتل بزرگ بوداپست» پیدا می­‌شود. نه این که این فیلم کاملا پست مدرن باشد، اثر فانتزی خاص خودش را دارد اما مولفه­‌ها آنقدر کم رنگ هستند که نمی­‌توان به آن به عنوان اثری پست­‌مدرن نگاه کرد.

 

پردازش شخصیت­‌ها

این نکته از آن جایی اهمیت دارد که عامل تمایز بسیار قوی­‌ای را با نمونه­‌های مشابه­‌اش ایجاد کرده است. سوزی و سم، شخصیت­‌های مشابهی دارند. با تعداد دوستان اندک. بچه­‌های اغتشاش­گری که ناراحت و تنها به نظر می­‌رسند. در حالتی که احساس می­‌کنند بودن آن­‌ها با خانواده‌­هایشان صدمه­‌های بیشتری به آنان وارد می­‌کند. حتی می­‌توان گفت شخصیت سوزی از این پرداخت سهم بیشتری را به خود اختصاص داده. شخصیتی که راز حالت جادویی و غیرمعمولی بودنش را برای خودش حفظ می­‌کند و به او احساس قدرت می‌­دهد. یک دوستی پنهانی با سم، نامه نگاری­‌های مخفیانه که در نهایت به نقشه فرار منتهی می­‌شود و دوربینی که با آن می­‌تواند همه‌­ی اتفاقات را از فاصله­‌ی کمتری ببیند؛ همه و همه­‌ی درون‌گرایی‌­ای که منجر به احساس قدرت او می‌­شود.

سرک کشیدن در دنیای آدم بزرگ‌ها

آخرین پلان فیلم، تصویر یک بوم نقاشی است که سم شکاسکی روی آن منظره‌­ای را که در آن کمپ زده بودند نقاشی کرده. شاید بتوان کارهای بزرگسالانه‌­ی سم و سوزی را به واقعیت تبدیل شدن رویاهای کودکی دانست. بچه‌­ها در تخیلاتشان آدم بزرگ‌­هایی هستند که تصمیم­‌های بزرگ برای زندگی­‌شان می­‌گیرند؛ انتخاب و ازدواج می­‌کنند و حتی از کارشان استعفا می­‌دهند. داستان فیلم ماجراجویی نیست. به عبارتی کنجکاوی دوران کودکی را نسبت به جهان نمی­‌توان ماجراجویی دانست. چرا که این تقریبا آرزوی مشترک همه‌ی کودکان است. حس­‌های عمیق نوعی اتفاق در شخصیت­‌های این دو کودک به وجود آورده که با وجود این احساسات عمیق حس بزرگسال بودن به آن­‌ها دست داده­ است. به علاوه دو کودک کاملا درون­گرا هستند و طبیعی است که این رشد زودرس با وجود کودکی­‌شان برای آن­‌ها اتفاق بیافتد. سندیت این رشد نامحسوس را می­‌توان در نشانه­‌های تصویری و یا در متن خود فیلم دید؛ پیپ سم، آرایش پشت چشم سوزی و استفاده کردن از عطر مادرش، حتی حس مسئولیت‌­پذیری و محافظت از سوزی که برای سم وجود دارد و حتی در زمانی که سم از سوزی تشکر می­‌کند که با او ازدواج کرده است. همه‌­ی این­‌ها عمق احساساتی را نشان می­‌دهند که در دید دو بچه شکل گرفته است. دو کودکی که هر کدام دید خاص خودشان را به دنیا دارند و به عبارتی این قدرت جادویی و متمایز کننده‌­ی آن­‌ها نسبت به هم‌سن و سال­‌هایشان است. المان­‌های تصویری مانند عینک سم و دوربین سوزی که در ابتدای متن هم به آن­‌ها اشاره شد، همه و همه طبق یک چیدمان نمایشی مفاهیم تصاویر را به صورت نشانه بازگو می­‌کنند.

فیلم Isle of Dogs

فیلم Isle of Dogs یک فیلم پویانمایی استاپ موشن، محصول سال ۲۰۱۸ ایالات متحده آمریکا، در ژانر علمی- تخیلی ماجراجویی به نویسندگی و کارگردانی و تهیه کنندگی وس اندرسون است. داستان این فیلم در ویران­شهری واقع در آینده‌ی نزدیک ژاپن و درباره پسری جوان به نام «کویو رانکین» است که پس از شیوع بیماری آنفلونزای سگ سانان و تبعید این گونه جانوری به یک جزیره، به دنبال سگ خود می­‌گردد. در سال ۲۰۱۵ وس اندرسون اعلام کرد که با یک انیمیشن کمدی بازمی­‌گردد. فیلم­برداری این فیلم در اکتبر ۲۰۱۶ در انگلستان آغاز شد. این فیلم در سال ۲۰۱۹ به عنوان نامزد بهترین موسیقی فیلم و بهترین پویا نمایی در جایزه فیلم اسکار معرفی شد. شخصیت­‌هایی مانند «اسکارلت جوهانسون» و «ادوارد نورتون» در صداگذاری این انیمیشن همکاری داشته­‌اند.

 

 

داستان فیلم

پس از شیوع بیماری آنفلونزای سگی، شهردار تصمیم می­‌گیرد که تمامی سگ­‌های خانگی، ولگرد و حتی سگ نگهبانِ خود را به جزیره‌­ی زباله منتقل کند. جزیره‌ای که در نهایت سگ‌ها در آن تلف می‌­شوند. فرزند خوانده‌­ی شهردار، «کویو رانکین» به دنبال سگ نگهبانش به جزیره می­‌رود تا او را پیدا کند. در این بین دانشمندی داروی آنفلونزای سگی را کشف می­‌کند اما توسط شهردار مسموم می­‌شود. شهردار که قصد دارد این تبلیغات ضد سگ‌ها ادامه پیدا کند و این رویه را تا جایی ادامه می‌دهد تا بتواند همه‌ی سگ‌ها را نابود کند.

مفاهیم با ارزش در ترکیب با استاپ موشن

حق زندگی در کنار سایر حقوق حیوانات و انسان‌ها، مفهوم ارزشی این استاپ موشن است که آن را از یک روایت صرف که فقط مبنای داستانی و انیمیشن داشته باشد تفکیک می‌کند. ارزش حیات و زندگی، حقی است که برای تمامی موجودات زنده به یک اندازه اهمیت دارد. نخستین استاپ موشن «وس اندرسون» به نام «آقای فاکس شگفت انگیز» در کنار این استاپ موشن نشان می­‌دهد که مواردی در فیلم‌های انیمیشن وس اندرسون وجود دارند، قابلیت اجرا را به بهترین شکل در استاپ موشن دارند. طراحی کاراکترها، شیوه‌ی حرکت، صداگذاری‌ها، و حتی نوع تصویرسازی که شیوه خاص انیمیشن‌های اوست، دلایل خوبی برای اثبات این ادعا هستند. و البته مهم‌تر از همه‌ی عناصر: «داستان». می‌توان در مورد همه‌ی فیلم Wes Anderson گفت که این فیلسماز تنها کسی است که در ترکیب فانتزی و داستان توانسته است چنین فیلم‌های فاخری بسازد.

 

عمده­‌ترین سوال: چرا ژاپن؟

با این وجود که جغرافیای فیلم در ژاپن اتفاق می‌افتد، و خیلی از دیالوگ‌های فیلم به زبان ژاپنی گفته می‌شود، اما در حین دیدن فیلم متوجه می‌شوید با وجود ژاپنی بودن قسمت‌هایی از دیالوگ‌ها، شما هیچ چیزِ فیلم را از دست نمی‌دهید. جالب­‌ترین نکته در خصوص جغرافیای فیلم و داستانی که اتفاق می­‌افتد همین است. به لحاظ جذابیت­‌های تصویری استاپ موشن انتخاب خوبی برای انیمیشنی است که در جغرافیای ژاپن اتفاق می­‌افتد. مطابقت بین این انتخاب و نوع انیمیشن یکی از اصلی­‌ترین ویژگی فیلم های وس اندرسون است.  هم­چنین بافت موسیقی نیز متناسب با جغرافیای ژاپن است. اما با وجود اقتباسی نبودن این اثر ما به دنبال دلیلی هستیم که چرا این اتفاق باید در ژاپن بیفتد. در نقد این فیلم نوشته شده بود که شخصیت شهردار مابه‌ازا و یا مشابه تاریخی دارد.

چگونگی پیش رفتن احساسات بیننده با روایت فیلم

شخصیت­‌پردازی حیوانات و روند داستان به شکلی پیش می­‌رود که بعد از مطلع شدن از داستان پشت پرده‌ی هر سگ، در پایان فیلم به واقع شما نیز حق زندگی برای سگ‌ها را حقی مهم و ارزشمند می‌دانید. ساختن دنیای پشت پرده‌ي حیوانات فقط مربوط به این‌ نمی‌شود که آن‌ها نیازهای اولیه مانند خوردن و جای خواب داشته باشند. و حتی این شخصیت‌پردازی از حدود انسانی به طور اغراق‌آمیز وام نمی‌گیرد. دنیای یک حیوان است که با فانتزی داستانی و جزییات پیش‌زمینه بسیار باورپذیر است. این همذات­‌پنداری عمیق در انتهای داستان با همه‌ی سگ‌ها و دفاع از حق زندگی‌شان شکل می‌گیرد. ممکن است در ابتدای فیلم آن عناصر جذابی که حرفشان است برای شما پدیدار نشود و یا حتی در دقیقه‌های ابتدایی جذب فیلم نشوید که کاملا حق دارید. ضعیف‌ترین قسمت فیلم، جز بخش موسیقی‌اش، دقایق اولیه آغاز فیلم است. می‌توان گفت تنها نقطه ضعف فیلم همین است که کارگردان انتظار دارد بدون اینکه عناصر جذابش را رو کرده باشد، مخاطب را پای فیلم بنشاند.

شیوه روایت خاص وس اندرسون علاوه بر دیگر فیلم­‌هایش در این فیلم به صراحت دیده می‌­شود. همیشه یک واقعیت پنهان در فیلم های وس اندرسون وجود دارد. داستانی که یک لایه­‌ی مخفی جذاب دارد و اتفاقا در یک سوم ابتدایی فیلم رونمایی می­‌شود و جریان اصلی را به دست می­‌گیرد و بیننده را پای فیلم می­‌نشاند. علاوه بر آن مفاهیم ارزشی در آن به اندازه­‌ای پررنگ هست که بتوان آن را در رده­‌ی انیمیشن­‌هایی دسته‌­بندی کرد که کیفیت خوبی در ساخت داشته‌­اند.

فیلم Fantastic Mr. Fox

این فیلم یک انیمیشن استاپ موشن آمریکایی و یکی از بهترین فیلم های وس اندرسن است که در سال ۲۰۰۹ به کارگردانی خودش ساخته شد. فیلم­نامه این فیلم بر اساس رمان کودکانه‌­ای به همین نام اثر «رولد دال» است که توسط «وس اندرسون» و «نوآ بامباک» نوشته شده. در این انیمشین بازیگران برجسته‌­ای چون «جرج کلونی» و «مریل استریپ» به جای شخصیت‌­ها صحبت می­‌کنند. Fantastic Mr. Fox نخستین انیمیشن ساخته شده توسط وس اندرسون و نخستین انیمیشن استاپ موشن توزیع شده توسط شرکت فاکس قرن بیستم است.

داستان فیلم

داستان فیلم از این قرار است که آقای فاکس (روباه) به همراه همسر و فرزندانش در دامنه یک تپه در همسایگی خانواده­‌های گورکن، خز و خرگوش زندگی می‌­کنند. فاکس هر شب به مزرعه یکی از سه مزرعه­‌دار پایین تپه دستبرد می­زند. تا این که کشاورزها تصمیم می­‌گیرند به کمک هم روباه را به دام بیندازند. این فیلم در سال ۲۰۱۰ در دو بخش بهترین انیمیشن و بهترین موسیقی فیلم کاندیدای دو جایزه اسکار شد.

 

آقای فاکس چه وقت شگفت‌­انگیز است؟

این انیمیشن همیشه در مقایسه با دیگر انیمیشن ساخته شده‌ی وس اندرسون قرار می­‌گیرد. «جزیره‌­ی سگ­ها» یک استاپ موشن دیگر از وس اندرسون است که اصطلاحا معناگراتر است. و علاوه بر جذابیت­‌های ساخت خود انیمیشن به مفاهیم حقوقی حیوانات و به صورت ویژه‌­تر سگ­‌ها می­‌پردازد. اما در آقای فاکس شگفت انگیز، داستان این انیمیشن نقش پررنگ­‌تری نسبت به پیام آن دارد. نه این طور که معنایی وجود نداشته باشد. داستان ماجرای یک روباه است که از دزدی دست می­‌کشد و وقتی دوباره بعد از سال­ها کار روزنامه­‌نگاری، دزدی می­‌کند نشان می­‌دهد که یک حیوان وقتی شگفت‌­انگیز است که طبق طبیعت و ذات خودش پیش برود. زندگی انسان گونه برای آقای فاکس، آن زندگی روباهی­‌ای نیست که دوست دارد پیش ببرد.

فیلم The Royal Tenenbums

The Royal Tenenbums نام یکی دیگر از فیلم های وس اندرسن است؛ فیلم درامی به کارگردانی وس اندرسون. این فیلم در سال ۲۰۰۲ در بخش بهترین فیلم­نامه‌ی غیراقتباسی نامزد جایزه اسکار شد. داستان فیلم به این قرار است که سه اعجوبه که هر کدام در زمینه‌­ای متفاوت نابغه‌­اند، به همراه مادرشان در یک خانه زندگی می­‌کنند. پدرشان هم که مدت­‌ها قبل خانه را ترک کرده، اکنون بازگشته است تا مسائل را روبراه کند.

 

تکرار جدی‌تر دنیای کودکانه

بعد از دیدن فیلم «هتل بزرگ بوداپست» که تصویر یک نوجوان آنقدر رنگ و نقش گرفته بود، یا بعد از دیدن فیلم «قلمرو طلوع ماه» منتظر بودم تا فیلمی از وس اندرسون ببینم که در آن به شکل جدی­‌تری یک نوجوان و یا با تعداد بیشتری حضور داشته باشد که این فیلم را دیدم. در این فیلم وارد شدن به دنیای کودکانه، شخصیت کودکان و حتی ادامه دادن این دنیا تا بزرگسالی­‌شان دستگرمی اصلی وس اندرسون است. درست است که فیلم به نام «رویال تاتنبام» و خانواده­‌اش نامگذاری شده است، اما بافت فیلم تنها دنیاهای شخصی و کودکانه‌­ای از چهار کودک است که در بزرگسالی این بافت­‌ها در هم می­‌پیچد و ماجراهای جالبی را به وجود می­‌آورد. نمی­‌شود گفت که کودکی تنها عنصری است که مورد علاقه وس اندرسون است، اما دوران کودکی و بافت و عنصر فانتزی در آن در کنار همه‌­ی چیزهایی که انتخاب وس اندرسون در فیلم است به شکل بسیار موفقی نوشته و به اجرا درآورده شده است.

 

هوشمندانه‌ترین انتخاب بازیگر

انتخاب بازیگران در این فیلم با توجه به درون مایه­های کودکی­شان بسیار جالب است. انگار که وس اندرسون علم این را داشته باشد که از قبل پیشگویی کند چه کسی می­تواند در این نقش­ها ظاهر شود و آن نقش را مال خودش کند. طوری که تا سال­ها بعد از دیدن فیلم بشود، بازیگرهای این فیلم را با هویت همین فیلم به یاد آورد. البته این نکته با کمی ارفاق در مورد هتل بزرگ بوداپست هم صدق می­کند.

فانتزی روابط

اما زمینه‌­ی فانتزی فیلم های وس اندرسون در این فیلم به جاهای ظریف­‌تری می­‌رسد. در این فیلم فانتزی روابط بیشتر از همه چیز نقش پیدا کرده. فانتزی رابطه­‌ی پدر و مادر. مادر خانواده با فرزندانش. پدر خانواده با فرزندانش. رابطه­‌ی عاشقانه‌­ی خواهر و برادر و حتی رابطه­‌ی دختر خانواده با همسرش که روزی ۶ ساعت خودش را در حمام نگه می­‌دارد و همسرش روزانه این رفتار را می‌­بیند. و یا حتی رابطه داماد خانواده که هر چند سال یک بار با یک نوجوان مریض زندگی می‌کند تا تحقیقاتش را روی آن اعمال کند و از حاصل تحقیقاتش یک کتاب بنویسد. فانتزی روابط در هیچ فیلمی از وس اندرسون تا این اندازه رنگ نگرفته است. و اندک مثال­‌هایی وجود دارند تا این گفته را تایید کنند. به طور مثال تنها فانتزی رابطه در فیلم «هتل بزرگ بوداپست»، رابطه آقای گوستاو با پیرزن­‌های معشوقه است. در اکثر فیلم­‌هایی که او ساخته و به علت همه کاره بودنش در ساخت فیلم واقعا می­‌توان این فیلم­‌ها را فیلم­‌های خود خودش نامید.

در فیلم «هتل بزرگ بوداپست»، این فانتزی بیشتر به فانتزی دیالوگ و موقعیت‌­ها و یا حتی شخصیت­‌ها بیشتر نزدیک است و به آن پرداخته شده است. و یا در فیلم «قلمرو طلوع ماه» بیشتر به فانتزی تصاویر و فریم‌­ها و سکانس­‌ها دقت شده است که برایشان طرح­‌ریزی شده. البته این گوناگونی برخورد فانتزی وس اندرسون با فیلم­‌هایش نشان می­‌دهد که او تا اندازه‌­ای به قدرت فانتزی مسلط است که می­‌تواند آن را در هر عنصری که بخواهد پرورش دهد و ما هم­‌چنان آن ساخت و پرداخت را موفق ببینیم و از آن لذت ببریم.