رویداد E3 همیشه به عنوان بزرگترین رویداد صنعت سرگرمی و بازی‌های ویدیویی به شمار رفته است. از همان سال ۱۹۹۵ که اولین رویداد E3 برگزار شد، همه دریافتند که این مراسم می‌تواند به گردهمایی بزرگ و فوق‌العاده بازی‌سازان و البته بازیبازان تبدیل شود. شرکت‌های بزرگ و محبوب در دنیای سرگرمی و ساخت بازی‌های ویدیویی، همگی هر سال در E3 جمع می‌شوند تا بازی‌ها یا کنسول‌های جدید خود را با طرفدارانشان جشن بگیرند و همچنین به آن‌ها فرصت شگفت انگیزی دهند تا بازی ها و محصولات جدید را آزمایش کنند. بزرگترین نکته در مورد رویداد E3، برای همه (از کسانی که در رویداد حضور پیدا می‌کنند تا کسانی که به صورت آنلاین، خبرها را به صورت متنی و ویدیویی، لحظه به لحظه دنبال می‌کنند)، هیجان غیر قابل وصفی است که به همه انرژی و نشاط می‌دهد. مگر می‌شود معرفی کنسول‌های جدید سونی، مایکروسافت یا نینتندو در این رویداد هیجان انگیز نباشد؟ مگر می‌شود معرفی یک بازی کاملا جدید و مورد انتظار در E3، بینندگان و مخاطبان را به وجد نیاورد و مگر می‌شود مشاهده تمام نوابغی که این عناوین محبوب را برایمان به ارمغان می‌آورند، احساسات یک گیمر را تحریک نکند؟ هر سال با نزدیک شدن به زمان آغازِ رویداد E3، انتظار برای بازیبازان سخت می‌شود و تماشای کنفرانس شرکت‌های بزرگی مانند سونی (Sony)، مایکروسافت (Microsoft)، نینتندو (زنده یا دایرکت)، الکترونیک آرتس (Electronic Arts)، یوبی‌سافت (Ubisoft) و… به معنی واقعی کلمه هیجان انگیز و شگفت انگیز است.
تمام این هیجان‌ها، اوقات خوب و خوشی که در هنگام این رویداد داریم را در نظر بگیرید و حالا تصور کنید که شاید E3 دیگر آن E3 بزرگِ سابق نباشد! طبق اطلاعات و دانشی که هم‌اکنون در اختیار داریم، شاید بتوانیم بگوییم که E3 در مسیری به شکل سراشیبی افتاده است و انتهای این مسیر نیز نابودی کامل رویداد دیده می‌شود. همه چیز از سال گذشته و E3 2019 آغاز شد. شرکت سونی طی یک بیانیه عجیب و غیر منتظره اعلام کرد که مجموعه سرگرمی‌های تعاملی سونی (Sony Interactive Entertainment) قصد ندارد در E3 2019 شرکت کند و آن‌ها خیلی ساده اعلام کردند که چیز جدیدی برای معرفی در اختیار ندارند. این اعلامیه سونی در سال ۲۰۱۹، پس از مدتی با عقل جور درآمد. زمانی که مشاهده کردیم سونی و مجموعه پلی استیشن در مرحله آماده شدن برای نسل بعدی کنسول‌های بازی قرار دارند و تمام تمرکز خود را برروی پلی استیشن ۵ (PS5) گذاشته‌اند، شاید عاقلانه باشد که دوباره همان بازی‌های از پیش معرفی شده مانند بازی The Last of Us Part II یا بازی Ghost of Tsushima و… را که برای کنسول پلی استیشن ۴ برنامه ریزی شدهاند، در کنفرانس با شکوه خود به نمایش نگذارد و یک نمایش تکراری و خسته کننده را به طرفداران بی شمار خود ارائه نکند. عدم حضور سونی در رویداد E3 2019 برای تمام بازیبازان و علاقه مندان به فناوری و بازی‌های ویدیویی، بسیار سخت بود اما زمانی که نمایش خوب و هیجان انگیز شرکت مایکروسافت را در کنفرانس خبری‌اش مشاهده کردیم و حتی شاهد معرفی و تاییدِ جزئی کنسول نسل بعدی آن‌ها (پروژه‌ی اسکارلت که حالا با نام اصلی ایکس‌باکس سری ایکس آن را می‌شناسیم) بودیم و از آن طرف، عملکرد بسیار عالی شرکت نینتندو را در دایرکت خود به چشم دیدیم، کمی از ناراحتی‌مان کاسته شد.
با این حال، به نظر می‌رسد که امسال و در E3 2020، وضعیت قصدِ بهتر شدن را ندارد! شرکت سونی در هفته‌های گذشته باز هم مانند سال قبل، اعلام کرد که در نمایشگاه E3 2020 حضور پیدا نخواهد کرد و باز هم آب سردی را بر پیکر طرفداران و البته موسسه (ESA (Entertainment Software Association ریخت. همین موضوع در کنار یک سری از مسائل دیگر که در این مطلب به آن‌ها خواهیم پرداخت، باعث شدند تا فکر کنیم رویداد بزرگ و شناخته شده E3 در حال تمام شدن است و دیگر شاهد آن روزهای باشکوه نخواهیم بود. در سال گذشته می‌توانستیم بگوییم که سونی برای جلوگیری از یک نمایش و کنفرانس تکراری و خسته کننده، قصدِ حضور در E3 را ندارد اما نمایشگاه E3 2020، می‌تواند مانند همیشه، مکانی برای رونمایی کامل و اساسی از کنسول پلی استیشن ۵ باشد و یک فرصت فوق‌العاده تلقی می‌شود؛ پس چرا سونی باز هم نمی‌خواهد در رویداد E3 حضور پیدا کند؟ علاوه بر این، توجه داشته باشید که شرکت سرگرمی‌های تعاملی سونی، در سال گذشته نه تنها کنفرانسی را در رویداد مذکور برگزار نکرد، بلکه حتی در مقرِ برگزاری مراسم نیز حضور نداشت و هیچ پنل و غرفه‌ای را برای خود اختیار نکرد. برای E3 2020 نیز به احتمال زیاد، اوضاع به همین گونه دنبال خواهد شد و قرار نیست حتی کوچکترین اثری از سونی و پلی استیشن در این رویداد مشاهده کنیم! قطعا سونی و تیم پلی استیشن، هم‌اکنون به غیر از کنسول پلی استیشن ۵، بازی‌ها و پروژه‌های در دست ساختی دارند که می‌توانند با کوچکترین نمایشی از آن‌ها در E3 2020، سر و صدای بسیاری به پا کنند اما سونی چنین کاری انجام نمی‌دهد، اما چرا؟ حدس ما این است که سونی با ESA که در یک یا دو سال اخیر، فرمت و نوع برگزاری رویداد E3 را تغییر داده، مشکل دارد و مراسم را دیگر مکان مناسبی برای حضور، نمی‌یابد. به پیامی که سونی در رابطه با عدمِ حضور در E3 2020 منتشر کرده، توجه کنید:
پس از ارزیابی، شرکت سرگرمی‌های تعاملی، سونی تصمیم گرفته تا در E3 2020 شرکت نکند. ما احترام زیادی برای ESA به عنوان یک سازمان قائل هستیم اما احساس نمی‌کنیم دیدِ E3 2020، مسیر درستی برای چیزی که امسال روی آن تمرکز کرده‌ایم، باشد.
سونی در پیان خود از کمبود محتوای قابل نمایش یا چیز دیگری صحبت نکرده بلکه از کلمه Vision و نامناسب بودن آن برای برنامه‌های مجموعه‌ی خود سخن گفته است که نشان می‌دهد آّبِ سونی و ESA فعلا در یک جوب نمی‌رود. حال، با عدمِ حضور سونی، مایکروسافت می‌تواند همه چیز را برای برگزار کردن یک کنفرانس با شکوه و پر سر و صدا، فراهم ببیند. این شرکت در سال گذشته با نمایش بازی Cyberpunk 2077 (آمدن کیانو ریوز روی صحنه) و تایید کردن کنسول جدید خود با انتشار یک سری اطلاعات کلی، توجه‌های بسیاری را به سمت خود جلب کرد و حالا تیمِ ایکس‌باکس در مورد رویداد E3 2020 نیز اعلام کرده‌اند که با قدرت در حال برنامه ریزی برای آن هستند و قطعا یک رویداد بهتر و هیجان انگیزتر از سال گذشته را شاهد خواهیم بود.
اما عدمِ حضور سونی و پلی استیشن در رویداد E3 2020، تنها دلیل ما برای نگران بودن در مورد E3 نیست (هر چند که عدم حضور سونی می‌تواند به تنهایی برای نگران شدن کافی باشد). اوضاع از این قرار است که به غیر از سونی، دیگر شرکت‌های بزرگی که همیشه به مشاهده کنفرانس‌های خبری هیجان انگیزشان در رویداد E3 عادت داشتیم، علاقه چندانی برای شرکت در این مراسم ندارند. شاید اولین نامی که پس از سونی به یادمان بیاید، شرکت بزرگ الکترونیک آرتس (Electronic Arts) باشد؛ شرکتی که انبوهی از بازی‌ها و عناوین بزرگ و پر طرفدار را در صندوق عقبِ ماشین خود دارد اما علاقه‌ای به نمایش دادن آن‌ها در رویداد E3 2020 نشان نمی‌دهد. قصه‌ی الکترونیک آرتس نیز دقیقا از سال گذشته و بر سر E3 2019 آغاز شد. این شرکت در سال گذشته اعلام کرد که کنفرانس خاصی در E3 نخواهد داشت و به جای آن، تنها یک روز پیش از برگزاری رسمی رویداد E3 2019، یک لایو استریم ۳ ساعته و طولانی را ترتیب داد و در آن تمرکز خود را برروی بازی‌های ورزشی و مسائل دیگر قرار داد که البته بازیبازان و طرفداران نیز خیلی از آن خوششان نیامد و از این لایو استریمی که الکترونیک آرتس ترتیب داده بود، استقبال خوبی انجام ندادند. این موارد، تنها عواملی نیستند که وضعیت نه چندان خوب E3 را در دوره کنونی نشان می‌دهند. در سال گذشته میلادی، شرکت گوگل اقدام به معرفی پلتفرم گیمینگ جدید خود، با نام گوگل استیدیا (Google Stadia) کرد. این شرکت با این که می‌توانست پلتفرم کاملا جدید و گیمینگ خود را در بزرگترین رویداد گیمینگ و سرگرمی سال معرفی کند، ترجیح داد تا تنها در فاصله یک هفته مانده تا آغاز رویداد E3، یک مراسم جداگانه ترتیب دهد و سرویس و پلتفرم جدید خود را کاملا مستقل و با برنامه ریزی تمام و کامل خود انجام دهد.
بیایید به سراغ شرکت های بزرگ دیگری برویم که مردم برای بازی‌هایشان، سر و دست می‌شکانند! شرکت اکتیویژن (Activision)، یکی از همین شرکت‌های بزرگ است که مردم بیشتر به خاطر سری بازی‌های Call of Duty، همواره خبرهای آن را دنبال می‌کنند و پیگیر نسخه بعدی بازی ندای وظیفه هستند. شرکت اکتیویژن با این که عادت ندارد کنفرانس خبری مخصوص به خود را در E3 برگزار کند، اما همیشه برای معرفی با شکوه نسخه بعدی Call of Duty، روی کنفرانس شرکت سونی حساب باز می‌کند که حالا با حاضر نبودنِ دوباره‌ی سونی، اکتیویژن نیز باید فکری به حال فرانچایز درخشان خود کند. علاوه بر این، فراموش نکنید که شریکِ جرم شرکت اکتیویژن، شرکت بلیزارد است و این دو نام در کنار یکدیگر، همیشه خبرهای خوب و هیجان انگیزی را برای بازیبازان و طرفداران به ارمغان آورده‌اند. با این حال، به نظر می‌رسد از هیچ یک از آن‌ها در رویداد E3 2020 خبری نباشد. این نکته را فراموش نکنید که اکتیویژن – بلیزارد، یک رویداد کاملا منحصر به فرد و مورد انتظار در هر سال دارند که بلیزکان (Blizzcon) نامیده می‌شود و در آن، از تمام بازی‌ها و اخبار و اطلاعات خود رونمایی می‌کنند؛ بنابراین شاید این دو شرکت بزرگ نیز با حاضر نبودن در E3، چیزی را از دست نمی‌دهند.
در مورد شرکت نینتندو نیز می‌توان گفت که این شرکت هیچگاه در زمینه کنفرانس خبری زنده، حضور خاصی در E3 نداشته اما همیشه به مراسم‌های دایرکت خود که با نام Nintendo Direct شناخته می‌شوند، مشهور بوده است و در رویدادهای E3 در هر سال نیز یکی از این مراسم‌های دایرکت را برای طرفداران به ارمغان می‌آورد که با استقبال خوبی نیز مواجه می‌شود. سونی با الهام گیری از نینتندو، یک برنامه کاملا مختص به خود را با نام State of Play معرفی کرده و نتیجه آن به نظر راضی کننده می‌آید. سیاست جدید شرکت سرگرمی‌های تعاملی سونی به این شکل است که در طول سال، چد مراسم State of Play برگزار می‌شود و یک سری آپدیت‌ها، خبرها و رونمایی‌ها مربوط به آن دوره زمانی خاص، تقدیم مخاطبان شود و نیازی به نمایش تمام بازی‌ها در یک مراسم در سال نیست. State of Play قطعا مقیاس بسیار کوچکتری نسبت به E3 یا حتی مراسم قبلی سونی، یعنی Playstation Experience دارد اما توانسته به شکل مختصر و مفید، موثر باشد و این نکته مهمی است.
به تمام این موارد اشاره کردیم تا بگوییم وضعیت E3 یا Electronic Entertainment Expo حداقل در دوره و زمانه کنونی، خیلی خوب به نظر نمی‌رسد و شرکت‌ها ترجیح می‌دهند مراسم‌ها و رویدادهای مخصوص به خود را داشته باشند. هنوز نمی‌توان به طور قطع گفت که مشکل از سازمان ESA است یا چیز دیگر اما قطعا می‌توان گفت که ESA برای نجات دادن یک رویداد فوق‌العاده مهم در صنعت سرگرمی و بازی‌های ویدیویی، باید دست به کار شود. با این حال، این پایانی برای مطلب E3 نیست و صحبت‌های بیشتری در این مورد با شما داریم که همگی درباره سونی‌اند. در ادامه مطلب، قصد داریم به این موضوع بپردازیم که آیا سونی به E3 یا رویدادی شبیه به آن نیاز دارد یا خیر؟
از همان زمانی که سونی برای اولین بار در سال ۲۰۱۹ اعلام کرد که در E3 حضور پیدا نخواهد کرد، بسیاری از رسانه‌ها و مردم از نگرانی خود برای برندِ پلی استیشن خبر دادند و خیلی سریع نتیجه گیری کردند که سونی با عدم حضور در رویداد E3 2020، نبرد بزرگی را در برابر مایکروسافت، شکست می‌خورد. از آن جایی که در انتهای سال جاری میلادی، قرار است کنسول‌های نسل جدید به بازار عرضه شوند، قطعا تبلیغات بزرگی برای آماده کردن مردم برای خرید این کنسول‌ها و البته ورود به نسل و دوره‌ای جدید، لازم است و چه جایی بهتر از نمایشگاه E3 2020؟ بزرگترین رویداد سرگرمی و گیمینگ در جهان که تمام توجه‌ها را به خود جلب می‌کند. با این حال، پیشتر توضیح دادیم که سونی قرار نیست در رویداد E3 2020 حضور پیدا کند و حالا بسیاری از مردم و تحلیلگران می‌گویند که پلی استیشن ۵ و آینده آن، به خطر افتاده و سونی بر سر کنسول جدید و البته افکار عمومی خود، ریسک می‌کند. بیایید بررسی کنیم که این احتمالات و افکار نگران کننده برای سونی و پلی استیشن، تا چه حد درست و منطقی هستند.
بیایید با نگاه کردن به چند نمونه مشابه در گذشته، این موضوع را بررسی کنیم. در اولین قدم، بد نیست به سراغ کنسول نینتندو سوییچ برویم. این کنسول محبوب و فوق‌العاده، تمام رکورد‌های فروش را جا به جا می‌کند، یکی از سریع ترین فروش‌ها را در تاریخ کنسول‌ها دارد و حتی گفته می‌شود می‌تواند تا پایان سال جاری میلادی، در کمتر از ۳ سال، به فروش کلِ کنسول ایکس‌باکس وان دست پیدا کند. این کنسول دوست داشتنی در هنگام عرضه، شرایط خاصی داشت. کنسول نینتندو سوییچ در زمانی عرضه شد که افکار عمومی نسبت به شرکت نینتندو، در بهترین حالت خود قرار نداشت. این شرکت در زمانی که با عرضه یکی از بدترین کنسول‌های دستی خود (Wii U) رو به رو بود و در طرفی دیگر، بازی‌های بی کیفیت و نه چندان راضی کننده‌ای مانند Metroid Prime Federation Force و Star Fox Zero را عرضه کرده بود، تصمیم به معرفی و عرضه کنسول نینتندو سوییچ گرفت؛ کنسولی که با ظاهر و قابلیت‌های منحصر به فردی که داشت، نشان میداد نینتندو قصد دارد یک قمار بزرگ را انجام دهد. با این حال، نینتندو سوییچ توانست با همه این تقاسیر، به موفقیت بزرگی دست پیدا کند و یک کارنامه درخشان را به نام خود ثبت کند. حال، این گفته‌ها چه ارتباطی با E3 دارند؟ جالب است بدانید سوییچ حتی یک بار هم در رویداد E3 به نمایش گذاشته نشد و حتی در رویداد گیمزکام (Gamescom) نیز اثری از معرفی و تبلیغ آن در سال‌های گذشته مشاهده نکردیم. این کنسولِ ترکیبی و محبوب، در ابتدا در رویداد مخصوصِ نینتندو با نام Nintendo NX در سال ۲۰۱۵ معرفی شد و تا آخر همان سال نیز صحبت زیادی در مورد آن نشد. در سال ۲۰۱۶ نینتندو نه تنها در رویداد E3 چیزی برای گفتن در مورد سوییچ نداشت، بلکه تنها به معرفی یک بازی پرداخت. نینتندو سوییچ حتی در گیمزکام ۲۰۱۶ و توکیو گیم شو (Tokyo Game Show) همان سال نیز معرفی نشد و پس از این رویداد‌ها، در انتهای سال به عموم و به صورت رسمی معرفی شد. پس از آن هم شاهد بودیم که در اوایل سال ۲۰۱۷، یک مراسم خصوصی و پشت درهای بسته با حضور رسانه‌ها برگزار شد و نینتندو به آن‌ها فرصت داد تا برای اولین بار، نینتندو سوییچ را در دست بگیرند و آن را امتحان کنند. این کنسول ترکیبی سرانجام در ماه مارچ سال ۲۰۱۷ به بازار عرضه شد و از همان زمان تا کنون، هیچ چیزی نتوانسته جلوی موفقیت فوق‌العاده آن را بگیرد. نکته اصلی این جا است که تمام موفقیت‌های نینتندو سوییچ در حالی به دست آمده که این کنسول نه در E3، نه در توکیو گیم شو و نه در گیمزکام معرفی و تبلیغ نشده است!
حال، بیایید قضیه را از نگاه دیگر و با مثال دیگری مرور کنیم. به کنسول دستی پلی استیشن ویتا (PS Vita) نگاه کنید که در چه وضعیتی به بازار عرضه شد و چه دورانی را طی کرد. پلی استیشن ویتا در زمانی عرضه شد که سونی با پلی استیشن ۳، روزهای خوبی را سپری می‌کردند. این کنسول دستی حتی در رویداد E3 نیز معرفی بسیار خوب و مناسبی داشت و همه چیز نشان میداد که موفقیت کنسول دستی قبلی سونی، یعنی PSP باز هم تکرار می‌شود یا حتی به شکل بهتری ادامه پیدا می‌کند. با این حال، عرضه این کنسول دستی و راهی که پس از آن طی کرد، چیزی جز شکست و ناامیدی را برای سونی و البته طرفداران این کنسول دستی به همراه نداشت. به Wii U نگاه کنید که نه یک بار، بلکه دو بار در E3 رونمایی شد اما عملکرد این کنسول در بازار به شدت ضعیف بود. تمام این نمونه‌ها به خوبی نشان می‌دهند که تنها حضور داشتن در E3، آن هم برای معرفی کامل یک کنسول برای نسل جدید، مهم نیستند بلکه ارزیابی‌ها و برنامه‌های حساب شده‌ی شرکت مربوطه برای بردنِ بازار، به نکات مهم تری تبدیل می‌شوند. کنسولی مانند نینتندو سوییچ نشان می‌دهد زمانی که برنامه‌ها و اقدامات شرکت سازنده، حساب شده و خوب باشند، حضور در E3 یا هر رویداد شناخته شده و پر طرفدار دیگری برای معرفی کنسول و محصول جدید، اهمیت خاصی ندارد و حتی مهم نیست که در زمان معرفی کنسول یا محصول جدید، افکار عمومی درباره شما چگونه است.
حال، دقیقا چنین وضعیتی در مورد شرکت سونی و برندِ پلی استیشن وجود دارد. مردم و تحلیلگران نگران هستند که آینده کنسول پلی استیشن ۵ با عدمِ حضور سونی در رویداد E3 2020 به خاطر بیفتند و این شرکت نتواند کنسول نسل بعدی و همچنین بازی‌هایی که قرار است مردم را برای خرید آن ترغیب کند را به خوبی به معرض نمایش بگذارد اما با توجه به بحثی که انجام شد، می‌توانیم به جرئت بگوییم که موفقیت یا شکستِ یک کنسول بازی، وابسته به حضور یا عدم حضور یک شرکت در یک رویداد معروف نیست بلکه برنامه ریزی آن شرکت برای معرفی، عرضه و تبلیغ محصول خود، از مهم‌ترین عوامل محسوب می‌شوند. البته این بدان معنی نیست که عدم حضور در E3 نمی‌تواند هیچ تاثیر منفی و بدی روی یک شرکت یا یک برند بگذارد و سونی ممکن است حداقل از نظر داخلی، با مشکلاتی مواجه شود اما وقعیت این است که جامعه طرفداری سونی و پلی استیشن، قدرت به مراتب بالاتری نسبت به این عوامل خارجی دارند. واقعیت این جا است که سونی تنها کافی است از عبارت «PS5» استفاده کند تا تمام مردم و بازیبازان، سر از پا نشناسند و این شرکت مانند نینتندو، سابقه و کارنامه درخشان در طول تمامی این سال‌ها، منبعی بسیار قدرتمند و قابل اتکا برایش به حساب می‌آید. برای به یاد آوردن بزرگی سونی (بخوانید پلی استیشن)، بد نیست به همین هفته‌های قبل و رویداد CES بازگردیم که سونی تنها با رونمایی از لوگوی پلی استیشن ۵ که خلاقیت و نکته خاصی نیز در آن دیده نمی‌شد، غوغا به پا کرد و تصویر این لوگو، رکورد بازدید در رسانه‌های اجتماعی در تاریخ صنعت بازی‌های ویدیویی را جا به جا کرد!
در انتها با وجود تمام صحبت‌هایی که در این متن شد، هیچ گیمر و علاقه مندی نمی‌تواند بگوید که از نبود سونی و پلی استیشن (در کنار دیگر شرکت‌ها) در E3 2020 ناامید و ناراحت نشده و قطعا حضور تمام شرکت‌ها در این رویداد می‌تواند چند روز و شب هیجان انگیز و شگفت انگیز را برای همه ما رقم بزند اما واقعیت این جا است که اگر برای معرفی پلی استیشن ۵ و تمام بازی‌هایی که در دست ساخت و توسعه قرار دارند، نگرانید و فکر می‌کنید بدون E3 از موفقیت آن‌ها کاسته می‌شود، سخت در اشتباهید. سونی و دیگر شرکت‌ها قطعا برنامه‌های دیگری برای جایگزین کردن E3 دارند و از هم‌اکنون باید خود را آماده‌ی رویداد اختصاصی سونی (احتمالا در ماه فوریه) برای معرفی پلی استیشن ۵ کنیم.
