ایستگاه بازی به علت نزدیک بودن زمان برگزاری ماراتون ساخت بازی های رایانه ای با موضوعات شهروندی با دکتر جواد راستی عضو هیئت علمی و مدیر مرکز تخصصی بازی های رایانه ای دانشگاه اصفهان مصاحبه‌ای ترتیب داده است. در ادامه می‌توانید توضیحات ایشان را در رابطه با این ماراتون و فعالیت های خودشان در رابطه با پیشرفت صنعت بازی سازی بخوانید:
با سلام لطفا بیوگرافی از خودتان برای مخاطبان وبسایت ایستگاه بازی شرح دهید و در مورد ماراتون بازی سازی اصفهان با موضوع شهروندی توضیحات لازم را بدهید.
من مدرک دکترای خود را در رشته کامپیوتر دریافت کردم و هم‌اکنون عضو هیئت علمی گروه مهندسی پزشکی دانشگاه اصفهان هستم. ما از سال ۱۳۹۲ با یک سری از همکاران علاقمند به فعالیت در حوزه پژوهش در بازیهای رایانه‌ای، شروع به فعالیت در این حوزه کردیم و به پژوهش در این حوزه پرداختیم. منتهی از همان زمان مشخص شد که ما در اصفهان و شهرهای اطراف در این حوزه ضعیف هستیم. یعنی همکارهای فعال ما در حوزه روان شناسی، روان پزشکی، علوم تربیتی، مهندسی پزشکی و غیره که تمایل داشتند به حوزه بازیهای رایانه ای و هدفمند وارد شوند و به کمک بازی‌ها به بحث‌های درمانی، آموزشی، تبلیغاتی و فرهنگسازی بپردازند، با معضل کمبود بازیساز مواجه شده بودند. به همین خاطر ما هدف پژوهشی صرف خودمان را گسترش دادیم و مقداری بر روی بحث تربیت بازیساز هم هدف‌گذاری کردیم. بدین جهت ما ارتباط مختلفی با نهادهای مربوطه برقرار کردیم تا اینکه در بهمن سال ۱۳۹۴، ما موفق به برگذاری یک رویداد بزرگ در حوزه گیم برای شهر اصفهان شدیم. رویداد مورد بحث،اولین کنفرانس مربوط به بازیهای رایانه‌ای در دانشگاه اصفهان بود که تا آن زمان در کشور بی سابقه بود. از جهت دیگر، اولین رویداد پژوهشی مقاله محور در این حوزه بود که در کنار آن، رویداد های جانبی دیگری همچون نمایشگاه بازیهای رایانه‌ای، لیگ بازیهای رایانه ای، کارگاههای مختلف بازیسازی و اولین ماراتن بازیسازی در ایران را برگزار کردیم و طی این نمایشگاه ما از شرکت‌های فعال در حوزه بازیسازی دعوت به عمل آوردیم.
باخورد های خیلی خوبی از این رویداد دریافت کردیم، چون برای اولین بار یک دانشگاه بصورت جدی وارد بحث بازیسازی شده بود و در بازیهای رایانه‌ای علاقه جدی خودش را نشان داده بود. همین موضوع باعث شد هم خود مسئولان دانشگاه بادیدن چنین بازخوردهایی، علاقمند به این حوزه شوند و هم نهادهای ملی توجهشان به این فعالیت‌های دانشگاه اصفهان جلب شوند. نهایتا ما در تابستان سال گذشته(۱۳۹۵)، قادر به راه اندازی مرکز تخصصی بازیهای رایانه‌ای دانشگاه اصفهان با حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و دانشگاه اصفهان شدیم. در این مرکز ما بر روی ۳ موضوع تمرکز داریم: موضوع اول، پژوهش در بازیهای رایانه‌ای است. طی این موضوع همکاران ما در زمینه تحلیل بازی‌ها و تولید بازیهای هدفمند، پژوهش می‌کنند. موضوع دوم، هسته آموزش است. طی آن، ما کارگاه‌ها و دوره‌های مختلف آموزشی در حوزه بازیسازی را برگزار می‌کنیم. موضوع سوم، هسته کارآفرینی است. طی آن، ما به بحث تعریف پروژه‌های مختلف برای نهادهای متفاوت در حوزه بازیهای رایانه‌ای، درکنار بحث برگزاری رویدادهای کارآفرینی می‌پردازیم.
بهمن‌ماه سال گذشته، ما دومین جشنواره‌ی بازی های رایانه ای را برگزار کردیم. جشنواره مربوطه درحقیقت دومین کنفرانس بازیهای رایانه‌ای و دومین ماراتن بازیسازی بود. همچنین یک سری کارگاههای بازیسازی را هم پیش از آن برگزار کرده بودیم اما از امسال (۱۳۹۶)، ما دوره‌های بلندمدت بازیسازی را در مرکزمان برگذار کردیم که درهمان زمان، شکر خدا با استقبال خیلی خوبی هم مواجه شد. از همان زمان که ما وارد این حوزه شدیم ، یکی از اهدافم این بود که بتوانم از ظرفیت بازی های رایانه ای برای فرهنگسازی استفاده کنم و همینطور به عنوان وسیله ای آموزشی، آن را برای نهادهایی که میتوانند مخاطب این رسانه باشند، آشنا کنم. به همین دلیل، یکی از جوامع هدف ما، شهرداری بود. زیرا مکانی است که بسیار بر تبلیغات تاکید دارد، منتها روش تبلیغشان به دلیل استفاده از کتاب، بروشور، سی‌دی و بنر سنتی است. اما امروزه این دست از موارد نشان داده اند دیگر همانند گذشته نمی‌تواند موثر واقع شوند و بدین جهت ما از اسفند ماه سال گذشته با شهرداری در تعامل بودیم که بتوانیم یک رویداد بازیسازی را با موضوع شهروندی برگزار کنیم و شکر خدا در مرداد ماه امسال چنین فرصتی پیش آمده است که شهرداری اصفهان یک جشنواره خیلی بزرگ و بین‌المللی در حوزه فناوری‌های نوین شهری برگزار کند و تدوین‌گر آن هم مرکز فناوری‌های نوین شهری در شهرداری اصفهان است. براین مبنا، از ما دعوت کردند تا در حاشیه این جشنواره یک ماراتن بازیسازی برگزار کنیم که برخلاف سایر مارتن‌های پیشین، از یک موضوع عمومی همانند “استارآپ ویکند”ها بهره نبرد و اینبار بر روی موضوعات فرهنگ شهروندی تاکید داشته باشد. درهمین راستا ما از قبل موضوعات مربوطه را اعلام کردیم و این بار ثبت‌نام‌ها را بصورت تیمی انجام دادیم. (در ادوار گذشته، افراد بصورت انفرادی به جشنواره مربوطه مراجعه میکردند و در همان‌جا بصورت یک استارآپ ویکند، با سایر افراد دیگر در مکان مربوطه، به یک تیم تبدیل میشدند) درحقیقت هدفمان آن بود که تیم‌ها از قبل بر روی موضوعات مرتبط با فرهنگ شهروندی کار کنند و در زمان برگزاری رویداد (مدت زمان ۳ روز)، تنها به بحث پالیش کردن بازی‌ها و افزایش جذابیتشان برای مخاطبان بپردازند و به شهرداری از ارزش سرمایه‌گذاری در این حوزه اطمینان دهند. خدا را شاکرم که به هدف خود رسیدم و تیم‌ها درحال انجام کار بر روی موضوعات فوق هستند. جوایز این دوره را هم کمیته فرهنگ شهروندی از سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان تقبل کرده و باعث شده بدین جهت، تمرکز این سازمان دوباره بر روی موضوع فرهنگ شهروندی گذاشته شود. این داستان رویداد مربوط به شهرداری بود که ما سعی داریم به همین قوت، آن را ادامه دهیم.
از طرفی، آخر شهریورماه ما یک رویداد در حوزه “بازیهای رایانه‌ای حرکتی” داریم. بازیهای مربوطه برخلاف بازیهای رایج فعلی، بجای دریافت ورودی از صفحه کیبرد، موس، کنترلر و صفحه تاچ، از یک حرکت ناشی میشود. برای مثال بازی‌هایی که با Kinectو هدست‌های واقعیت مجازی چون HTC VIVE انجام می‌شوند یا بازی‌هایی که با استفاده از سخت‌افزار، حرکت را ضبطِ آنی می‌کنند و به موتور بازیسازی منتقل می‌کنند. هدف ما ورود و استفاده از آن در حوزه‌های درمانی چون توان‌بخشی ،فیزیوتوراپی، کاردرمانی و غیره است. بطور خلاصه سعی داریم اصفهان را به قطبی در تولید بازیهای از این نوع حوزه‌های هدفمند و جدی، برای کشورمان ایران تبدیل کنیم.
در ادامه، برنامه امسال هم طبق روال هرسال برگزار میشود. یعنی سومین کنفرانس بازیهای رایانه که این دفعه، برای اولین بار بصورت بین‌المللی خواهد بود و از کشورهای دیگر دعوت به دادن مقاله درکنار سخنرانی بین‌الملی میشود.
لطفا در مورد رویکرد و تیم‌های مرکز تخصصی بازیهای رایانه‌ای دانشگاه اصفهان بیشتر صحبت کنید. تاکنون کارهای تیم‌های ثبت‌نام‌کننده و استقراریافته در مرکز چطور بوده؟ آیا خروجی داشته‌اند؟ بازیهای تولید شدشان به بازار هم راه پیدا کرده است یا خیر؟
در این مورد اصلی‌ترین کارکردی که مرکز ما دارد، میزبانی تیم‌های نوپا است. برای مثال، تیم‌هایی که در یک رویداد استارآپ ویکندی یا رویدادهای این‌چنینی با یکدیگر آشنا می‌شوند و حس می‌کنند میتوانند با یکدیگر کار کنند. منتها هم هنوز آن همگنی مضاعف بین‌شان انجام نشده است که به این اطمینان برسند میتوانند با یکدیگر کار کرده و فعالیت‌ها را بصورت جدی دنبال کنند و هم اینکه فضا و امکاناتی دراختیار ندارند که بتواند آنان را درکنار یکدیگر نگه دارد. ما در این مرکزمان فضایی را پدید آورده‌ایم تا تیم‌های فعال در آن، با یکدیگر کارکرده، از تجربیات یکدیگر استفاده کنند و نمونه کارهای همدیگر را برای یاری‌کردن، ببینند. همچنین اگر در حین انجام فعالیت‌هایشان احتیاج به استاد و مربی خاصی داشته باشند، ما این موارد را هم برایشان فراهم خواهیم کرد.
از شروع کار مرکز ما در سال گذشته، تاکنون ۴ تیم درمرکز مستقر شدند. یکی از آن ها که باوجود تولید محتوی، به علت ادامه تحصیل اعضایش در کشورهای دیگر، از مرکز جداشدند. پس هم اکنون سه تیم در مرکز مورد اشاره در حال فعالیت هستند. درکنار آنها، ما تیم‌های پاره وقت را هم داریم که باوجود عدم حضور دائمی در مرکز، بصورت پاره وقت می‌آیند و از امکانات مرکزاستفاده می‌کنند.
دربحث خروجی، هم‌اکنون یکی از بازیهای ساخته شده توسط تیم‌ها بر روی کافه بازار قرار گرفته و فکر می‌کنم تا آخر این ماه، دو بازی دیگر هم بر روی کافه بازار قرار بگیرد. البته باید توجه داشت که بعضی از بچه‌ها، در روز اول حضورشان در مرکز، عملا میتوان گفت که هیچ چیزی نمی‌دانستند یعنی بنده خودم شاهد بودم بچه‌ها در اولین روزها، برای برای اولین بار موتور بازیسازی یونیتی را نصب میکردند و تا پیش از آن، حتی از آن هم آگاهی نداشتند و محیط آن را ندیده بودند. ولی با این وجود، هم‌اکنون خدا را شکر، کارهایشان بسیار پیشرفت کرده، حرفه‌ای شده‌اند و قابل رقابت با مراکز دیگر هستند. همچنین به دلیل سن کم بعضی از آن ها، ما توانستیم برای جوانانی که هنوز تحصیلشان تمام نشده کار بوجود بیاوریم و این یک خبر خیلی خوب است. درادامه ما به محصولات تجاری هم پرداخته‌ایم و یکی از تیم‌های ما درحال کار بر روی یک نمونه بازی رایانه‌ای ورزشی است. عملکرد بازی بدین شکل است که با استفاده از یک هوگوی هوشمند تکواندو که به یک بازی رایانه‌ای وصل میشود، هنرجوی تکنواندو در زمان جنگیدن با هوگوی هوشمند، به نظر می‌آید که دارد با یک شخصیت مجازی درون بازی رایانه‌ای مبارزه می‌کند. خوب این نوآوری، ثبت اختراع شده و درحال گذراندن آخرین مراحل تجاری‌سازی است. درمورد فعالیت‌های تیم‌های پاره وقت مرکزمان هم باید گفت آنها هم در حال کار بر روی حوزه بازیهای جدی هستند. یکی از محصولاتمان برای بچه‌ها یا بزرگ‌ترهایی که از عدم تعادل رنج می‌برند، است. یک کمربند مخصوصی وجود دارد که با بستن به کمرشان، میزان تعادل بدنشان را به یک بازی کامپیوتری منتقل می‌کند. نمونه بازی دیگرمان، با هدست واقعیت مجازی HTC VIVE تولید شده است و مخصوص بچه‌های نارساخوان است که از اختلال خواندن رنج می‌برند و بازی دیگری در حوزه واقعیت افزوده داریم که آن هم مخصوص بچه‌های نارساخوان است. بطور خلاصه ما یک فیلد بازیهای جدی و درمانی داریم که برای تیم‌های پاره وقت بوده و فیلد بازیهای سرگرم‌کننده یا بازیهای عمومی‌تر هم مخصوص بچه‌های مستقر در مرکزمان و بنا به علاقمندیشان کارهای مربوطه را انجام می‌دهند و محصولاتشان را تولید می‌کنند.
بسیار عالی. خوب موردی که من الان متوجه شدم و قبلا اطلاعی نداشتم، در مورد فعالیت خوب دانشگاه اصفهان در زمینه پرورش بازی‌سازان و اهمیت به صنعت بازیسازی بود. پیشنهادتون برای دانشجویانی که اصفهان نیستند و در دانشگاه‌های سراسری شهرهای دیگر درحال تحصیل بوده یا از دانشگاه‌های متفاوت دیگر هستند و بخواهند از چنین امکانانی استفاده کنند، چیست؟ چه کاری باید انجام دهند؟
همانطور که خودتان مطلع هستید، بازیسازی یک ویژگی خاصی که نسبت به کارهای دیگر دارد، آن است که کارآفرینی در این حوزه می‌تواند خیلی آسان باشد. درحقیقت بیشتر رشته‌های حوزه IT این وضعیت را دارند که خیلی احتیاجی به امکانات خاصی ندارند و بیشتر اگر آن دانش مربوطه منتقل شود، می‌تواند آن کار را برای فرد آسان کند.
بنده هم‌اکنون برداشتم آن است که الان وضعیت آموزشی نسبت به قبل خیلی بهتر شده و الان هرکسی، هرآموزشی بخواهد در حوزه بازیسازی ببیند، می‌تواند خیلی راحت با فیلم‌های آموزشی، کتاب‌ها و موارد دیگر که خیلی خوب در معرض دسترس هستند، می‌تواند مبانی مربوطه را یادبگیرد. منتها یک نکته خیلی مهمی که ما شاید در کشورمان ضعف جدی در آن داریم، مربوط به روحیه کمال گرایی در خودمان است. این موضوع در گیم هم متاسفانه صادق است. یعنی برخلاف آن اصول اصلی که درآن ما باید یک تیم بازیساز شامل حداقل یک کدنویس، یک طراح و یک هنرمند داشته باشیم؛ متاسفانه هم‌اکنون جو و فضای کنونی اینطور است که هرکسی خودش را همه کاره می‌داند و قصد دارد همه کارهای مربوط به نقش‌های متفاوت را ایفا کند و بدین مبنا، اسم خودش را هم بازیسازی مستقل می‌گذارد. البته چنین مواردی مشکلی هم ندارند، منتها بحث آن است که اگر قرار باشد موفقیتی درموارد مختلف، مخصوصا بُعد تجاری به فرد برسد، حتما باید در این حوزه خاص گیم، قادر به کارتیمی باشد و بتواند خیلی خوب از عهده کارتیمی برآید. خوب این ضعف عمده‌ای هست که ما داریم و بنده برای علاقمندان به فعالیت‌های این چنین در حوزه گیم، پیشنهاد می‌کنم که اولا توانایی‌های فنی خودشان را بالا ببرند و سعی کنند در حوزه‌هایی که در آن علاقه دارند مثل حوزه طراحی، کُدنویسی و غیره، دانش فنی‌شان را افزایش دهند و درعین حال دنبال آن باشند که یک یا دو نفر را درکنار خودشان داشته باشند و تیم تشکیل دهند.
رویدادهای بازیسازی فرصت خوبیست تا بدین طریق آن شبکه و شریانی که برای تشکیل تیم احتیاج است را بتوانند پیدا کنند و با استفاده از فرصت موجود در رویدادهای مارتن اصفهان و سایر رویدادهای دیگر که شکر خدا تعدادشان در سراسر کشور رو به فزونی است، بتوانند از بحث شبکه‌های مورد بحث اطلاع یابند.
موضوع دیگری که هست، ما در ظرف چند سال سال آینده قصد داریم رشته کارشناسی بازیسازی را هم در دانشگاه اصفهان راه‌اندازی کنیم. درواقع کلیاتش مورد تطبیق دانشگاه اصفهان قرار گرفته است و عناوین دروس هم مشخص شده و تدوین سرفصل‌های این دروس در حال گذراندن آخرین مراحلش است. وقتی کامل شوند، به وزارت علوم ارائه میشود و در زمان تدوین رشته، ما طی یکی دو سال آینده شروع به پذیریش دانشگاه در این رشته می‌کنیم. رشته‌ای که با سرفصل‌های کاملا بروز بوده و سعی کردیم حداکثر تا جایی که امکان دارد، عاری از دروسی با ویژگی خسته‌کننده و بی‌فایده باشد. بدین مبنی، در زمان رخداد چنین قضایایی، اصفهان می‌تواند به عنوان مرکزی در فلات ایران و شهرهای همجوار خود، نقشی بسزا را بازی کند.
بسیار عالی، لطف کنید صحبت آخر خودتان برای خوانندگان ایستگاه بازی ارائه دهید.
خواهش می‌کنم و تشکر می‌کنم از شما که تماس گرفتید و این ارتباط را برقرار کردید. ما واقعا این مرکزی را که در اصفهان خلق کردیم، اصلا از روز ابتدای آن، با چنین هدف و رویکردی ایجاد نکرده بودیم و همچنین هم‌اکنون هدفمان هم آن نیست که خاص استان اصفهان باشد، بطوریکه ما همه جا آن را به عنوان یک هاپ و نقطه مرکزی در مرکز ایران برای اتصال تیم‌های مناطق مختلف معرفی کرده‌ایم. واقعا دوست داریم این ۸ استانی که همجوار با اصفهان هستند، بتوانند از این ظرفیت‌های ایجاد شده توسط استان اصفهان در حوزه‌های بازیهای رایانه‌ای، استفاده کنند و اگر از این ظرفیت‌ها هرچقدر بیشتر بهره‌برداری شود، می‌تواند برای کل کشور و صنعت بازیسازی در آن، مفید واقع شود.
خیلی ممنون از شما.
