نقد سریال Squid Game | بازی مرکب

سریال Squid Game با «بازی مرکب» که توسط کره جنوبی تولید شده در ۱۷ سپتامبر ۲۰۲۱ توسط نتفلیکس توزیع و پخش شده است.

این مجموعهٔ نه قسمتی که بازیگران اصلی آن لی جونگ – جه، پارک هه-سو و وی ها-جون هستند. روایتگر داستان گروهی از افراد شکست‌خورده است که برای بردن جایزهٔ ۴۵٫۶ میلیارد وونی (۳۸٫۷ میلیون دلاری)، جان خود را در یک بازی شش‌مرحله‌ای که باختن در آن حکم مرگ را دارد به قمار می‌گذارند.

دو اتفاق غیرمنتظره

در ابتدای شروع پخش سریال Squid Game ما شاهد دو اتفاق غیرمنتظره بودیم اول اتفاقاتی که در خط داستانی افتاد و دوم محبوب واقع‌شدن این سریال کره ای در میان مخاطبان نتفلیکس.

در واقع چیزی که در ابتدای سریال شاهدش هستیم یک داستان ساده اما عجیب است و این علامت سوال بزرگی را در ذهن مخاطب برمی‌انگیزد. اما رفته‌رفته که خط داستان را پیش می‌گیریم شاهد بزرگ‌تر شدن این علامت سوال خواهیم بود. این سریال را می‌توانیم بر پایه تناقض تعریف کنیم، بدین معنا که برخلاف فضاسازی کودکانه و رنگ‌بندی‌های شادی که از لحاظ بصری شاهد آن هستیم داستان سریال خط متفاوتی را طی می‌کند و اینجاست که پارادوکس اتفاق می‌افتد و داستان برای مخاطب غافلگیرکننده‌تر و جذاب‌تر می‌شود همچنین استفاده از بازی‌های ساده و کودکانه نیز عنصر دیگری است که بر این ویژگی دامن می‌زند.

ازآنجایی‌که همیشه شاهد سریال‌های عاشقانه و رمانتیک از سینمای کره بوده‌ایم، دیدن چنین سریالی با این پتانسیل داستانی از پلتفرم نتفلیکس برای مخاطبان بسیار غافلگیرکننده است و این عوامل باعث بسیار دیده‌شدن این سریال شده است. درواقع کره جنوبی با تولید این سریال توانست به سینماگران و مخاطبان اعلام کند که لایق جایگاه قابل قبولی در صنعت بین‌المللی سریال‌سازی است. البته ناگفته نماند که قبل‌تر نیز کره جنوبی فیلم‌های سینمایی با چنین ژانری تولید کرده است که مهم‌ترین آن انگل است. همچنین یک ایده مشترک در سریال‌ها و فیلم‌های کره‌ای با این ژانر این است که داستان را افرادی از طبقه فقیر جامعه پیش می‌برند و تاثیرات فقر را در ویژگی‌های شخصیتی و عملکرد آنها خواهیم دید.

تلاش برای زنده ماندن

پس از این که شیوه بازی برای شرکت‌کنندگان توضیح داده شد. اولین مرحله بازی شروع می‌شود. در ابتدای شاهد حذف شدن یک بازیکن هستیم، در این نقطه مخاطبان سریال و سایر شرکت‌کنندگان آگاه می‌شوند که منظور از حذف شدن از بازی مرکب همان مرگ است و این یک شوک بزرگ بود که باعث ترس بسیاری از شرکت‌کنندگان و در نتیجه مرگ آنها شد. در بازی اول شاهد یک کشتار دسته‌جمعی هستیم و تقریباً نیم بسیاری از شرکت‌کنندگان کشته شدند و این سرآغاز جنگیدن آنها بر سرزنده ماندن است.

پشت نقاب عدالت

یکی از نکاتی که در طول سریال Squid Game بسیار تکرار می‌شود این است که فضایی که برای شرکت‌کنندگان ایجاد شده است یک فضای دموکراتیک و عادلانه است و نظر افراد در جریان بازی مرکب تاثیر گذار است و در صورت موافقت اکثریت بازی متوقف خواهد شد. پس از اولین بازی شاهد موافقت اکثریت برای متوقف شدن بازی بودیم و افراد به زندگی عادی خود برگشتند این را می‌توانیم یک حرکت هوشمندانه از سوی کسانی که این بازی را طراحی کرده‌اند بدانیم چرا که آنها در پوشش واژه‌ای بنام عدالت و دموکراسی بیشترین بهره را از شرایط نابسامان زندگی شرکت‌کنندگان می‌برند تا آنها را به بازی برگردانند. شاید به‌زور متوسل نشوند، اما شرایطی را برایشان مهیا می‌کنند که بسیار وسوسه‌کننده است. اینجا نیز جایگاه این است که مجدداً به مفهوم پارادوکس برگردیم و آن را به شرایطی که کمی قبل شرح دادیم تعمیم دهیم. درواقع چندین بار در سکانس‌های مختلف می‌شنویم که در بازی مرکب، دموکراسی حاکم است و همه حق رأی دارند، اما نکته‌ای که وجود دارد انتخاب هوشمندانه شرکت‌کنندگان است. همان‌طور که در سریال شاهد تناقض‌های متفاوتی هستیم در درون خود نیز احساس‌هایی متفاوت و متناقض تجربه می‌کنیم. در واقع سرچشمه این احساسات اتفاقاتی است که شاهدشان هستیم و حتی اگر داستان برایمان شفاف نباشد این احساسات می‌تواند نشانی بر این مسئله باشد که همه ماجرا چیزی که می‌بینیم نیست.

شخصیت‌های مکمل

این سریال بطور کلی 4 شخصیت اصلی داشت که سه نفر آن‌ها در میان شرکت‌کنندگان و یک نفر پلیسی بود که در میان افراد قرمز پوش نفوذ کرده بود.

سه شرکت‌کننده‌ای که در بازی پنجم جان سالم به در می‌برند به‌نوعی تکمیل‌کننده یکدیگرند. درواقع هرکدام را می‌توان نمادی بر عنصری مهم در انسان دانست؛ محبت، ترس و عقل. این سه شخصیت به‌خوبی توانستند این ویژگی‌ها را به مخاطب منتقل کنند. نکته دیگری که در طول این سریال شاهد نوسان آن بودیم بحث اعتماد بود، درواقع اعتماد به حدی میان این افراد کم‌رنگ شد که آنها برای حفظ جانشان باید خواب شب را نیز فراموش می‌کردند تا مبادا کسی بخواهد برای پول بیشتر آنها را بکشد.

اما در پایان تمام این اتفاقات نکته مهم اینجاست که پیروز این میدان محبت بود. شخصیتی که در پایان سریال Squid Game آن جایزه بزرگ را به دست آورد کسی بود که تا آخرین لحظات تلاش خود را برای حفظ جان دیگری کرد. در میان تمام کسانی که در بازی مرکب شرکت کرده بودند این شخصیت کمترین آسیب را به دیگران وارد کرد و تا زمانی که مجبور به حفظ جان خود نشد دست به کاری جز مهربانی نزد. درواقع این تداعی‌گر همان موضوع همیشگی است که محبت همیشه در هر شرایطی جواب خواهد داد. اما نکته مهم اینجاست که هرچه شرایط سخت‌تر می‌شود بروز این ویژگی نیز کمتر می‌شود چراکه هرکس به فکر نجات خود خواهد بود، و شاید بتوان گفت این ویژگی ذاتی انسان در تعامل با یک شرایط پرچالش و سخت است.

شروع و پایان‌بندی

در سکانس ابتدایی سریال Squid Game صحنه‌ای از تعدادی پسربچه می‌بینیم که در حال انجام یک بازی کودکانه هستند اما جدیتی که در کودک نقش اصلی برای پیروز شدن مشهود است، نشانی بر اتفاقات پیش رو است. در قسمت پایانی سریال نیز شاهد این هستیم که آن دو کودک درحالی‌که بزرگ شده‌اند مجدداً در شرایطی قرار گرفته‌اند که باید همان بازی را انجام دهند، اما این بار پیروزی به معنای زنده ماندن است و باختن به معنای مرگ.

اگر بخواهم به یک نکته پایانی اشاره کنم لازم است مقداری به موسیقی متن سریال Squid Game بپردازیم. درواقع همان‌طور که شاهد بودید موسیقی ساخته‌شده برای این سریال دارای تم کودکانه است که در ابتدا برای مخاطب جالب جلوه می‌کند و جذاب است‌؛ اما کافی است که داستان اصلی برای مخاطب روشن شود، آنجاست که دیگر این موسیقی جذابیت اولیه را نخواهد داشت بلکه بر ترس و هیجان مخاطب می‌افزاید. قبل‌تر درمورد وجود تناقض در بخش‌های مختلف سریال گفتیم اما لازم است که به وجود این عنصر در موسیقی فیلم نیز اشاره کنیم. درواقع برخلاف موضوع اصلی داستان که مرگ است موسیقی که شاهد آن هستیم آرام‌بخش و کودکانه است که وجود این تعارض می‌تواند بر جذابیت و کشش سریال بیفزاید.