بدون شک یکی از هیجانانگیزترین فیلمسازان مدرن، کریستوفر نولان (Christopher Nolan) است. کارگردانی که با ساختن آثاری متنوع و جذاب، توانسته مهارت خود در ارائهی سینمایی ماندگار را به اثبات برساند. نولان بارها در مصاحبههای خود اعلام کرده که یکی از فیلمهای مورد علاقهاش در زمان کودکی فیلم ۲۰۰۱ A Space Odyssey بوده است. اودیسهی فضایی اثر انقلابی استنلی کوبریک است، اثری که ساخت آن در آن زمان دست کمی از معجزه نداشت. کافی است تنها نگاهی به سکانس مبارزه در راهروی چرخان Inception یا شمایل کلی Interstellar بیاندازیم تا متوجهی تاثیر فیلم ماندگار کوبریک بر کریستوفر نولان شویم. حتی فیلم Dunkirk نیز تا حدی یادآور شاهکار جنگی کوبریک، فیلم Path of Glory، است. حال این سوال پیش میآید که آیا نولان در اثر بعدی خود، فیلم Tenet نیز از اندیشههای کوبریک الهام گرفته است؟
با وجود گذشت بیش از ۲۰ سال از مرگ کوبریک، همچنان میتوان تاثیر او را بر صنعت سینما به وضوح مشاهده کرد. فیلم Doctor Sleep با وجود شکست تجاری، دنبالهای نسبتا خوب بر فیلم The Shining بود. نولان در دوران کاری خود نشان داده که علاقهی چندانی به آثار ترسناک ندارد، اما برخی شواهد نشان میدهند که فیلم Tenet قدمی نو برای این کارگردان مولف خواهد بود. در اواخر فیلم The Shining دنی تورنس کوچک بر دری کلمهی redrum (عکس کلمهی Murder به معنای قتل) را مینویسد. در ادامه پدر او با تبری این در را شکسته و این کلمه را به صورت REDЯUM در میآورد.
همانطور که در وبسایت و تریلرهای فیلم مشاهده میشود، کلمهی Tenet (که از هر دو طرف به یک صورت خوانده میشود) نیز به همین صورت نگاشته شده است. از طرفی دیگر میدانیم که نولان علاقهی فراوانی به زمان داشته و در بسیاری از آثار خود به بررسی آن میپردازد. مسئلهی سفر به گذشته نیز یکی از المانهای اصلی فیلم The Shining است. ممکن است بینندگان نظرات مختلفی در مورد اتفاقات دیوانهوار این فیلم داشته باشند، اما منطقیترین تفسیر از آن این است که جک تورنس را شخصیتی شناور در زمان بدانیم. همانطور که کوبریک خود تایید کرده است، جک تناسخ روح یکی از مهمانان قدیمی این هتل است.
فیلم The Shining با استفاده از پیش زمینههای داستانی به آرامی فاش میکند که جک همیشه در هتل مخوف داستان حضور داشته است. این جمله مستقیما توسط یکی از شخصیتهای فیلم به او گفته میشود. در شات پایانی فیلم نیز عکسی قاببندی شده از گروهی از مهمانهای این هتل در سال ۱۹۲۱ نشان داده میشود؛ عکسی که جک هم در آن حضور دارد.
نولان فیلم Tenet را اثری اکشن و حماسی در دنیای جاسوسی توصیف میکند. این جمله نشان میدهد که دست کم از منظر اتمسفر و روایت کوچکترین وجه اشتراکی بین این اثر و فیلم The Shining وجود ندارد. در واقع با توجه به اطلاعات منتشر شده، به نظر میرسد که باید انتظار اثری مشابه با فیلم Inception را داشته باشیم. اما این بدین معنی نیست که شاهد الهامگیری این فیلمساز از اثر ترسناک کوبریک نخواهیم بود.
ممکن است وجه اشتراک این دو فیلم به مقولهی زمان و استفادهی ساختاری از آن برگردد. کلمهی Tenet به معنای باور و قاعده است و احتمالا به این اشاره دارد که شخصیتهای فیلم به مرور به قانونی مرکزی پی خواهند برد. علاوه بر این ممکن است شاهد شباهتهایی بین جک تورنس و شخصیت اصلی فیلم Tenet با بازی جان دیوید واشنگتن (John David Washington) باشیم. دنی تورنس توانایی دیدن گذشته و تعامل با زمان را داشت، در ابتدای تیزر منتشر شده از فیلم Tenet نیز به نظر میرسد که شخصیت جان دیوید واشنگتن گویی برخلاف زمان حرکت میکند. این میتواند با هدف بررسی گذشته و سفر در زمان باشد. با توجه به سابقهی نولان، انتظار میرود که شاهد دخیل بودن تکنولوژی و نه تواناییهای ماورای طبیعه در این پدیده باشیم.
در هر صورت، به نظر میرسد که اکنون زمان برای ورود کریستوفر نولان به دنیای آثار ترسناک فرا رسیده است. بسیاری از منتقدان و طرفداران باور دارند که او موفقیت خوبی را در این ژانر به دست خواهد آورد. البته در برخی از فیلمهای او چون فیلم Insomina، Batman Begins و The Dark Knight و Inception شاهد به کار رفتن برخی المانهای این ژانر هستیم. علاوه بر این نحوهی به تصویر کشیدن سربازان نازی در فیلم Dunkirk تا حد زیادی یادآور آثار هیجانانگیزی چون Jaws بود.
البته الهامگیری نولان از The Shining در ساخت فیلم Tenet منجر به ورود او به ژانر ترسناک نخواهد شد و با توجه به دنیای این فیلم، به او اجازهی پرداختن به مسائل بدیع و ایجاد تنوع بیشتر در کارنامهی کاریش را خواهد داد. هر چه باشد، او از نظر بسیاری از اهالی سینما یکی از بهترین کارگردانهای مدرن بوده و میتواند در آینده پا جای بزرگانی چون کوبریک بگذارد. لازم به ذکر است که تدوینگر فیلم Tenet سابقهی کار بر روی آثاری چون Hereditiary و Midsommar را داشته است.
با توجه به وسواس نولان در عدم درز اطلاعات پیش از انتشار فیلمش، نباید انتظار اطلاعات چندانی را تا پیش از عرضهی فیلم داشته باشیم. فیلم Tenet با حضور بازیگرانی چون جان دیوید واشینگتن، رابرت پتینسن (Robert Pattinson)، الیزابت دبیکی (Elizabeth Debiki)، مایکل کین (Michael Caine) و کنث برانا (Kenneth Branagh) در تاریخ ۱۷ جولای سال آینده منتشر خواهد شد.
برای خواندن بررسی این فیلم، به مطلب نقد فیلم Tenet مراجعه کنید.
منبع: Hollywood Reporter
